اخبار

گفت و گو با دکتر رضا باقری، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف: دانشجویان به مهاجرت علاقه دارند نه به علم نانو!

 بسپار/ ایران پلیمر دکتر رضا باقری، عضو هیات علمی دانشکده ی مواد دانشگاه صنعتی شریف (و چهره فرهیخته بسپاری در سال 1395 به انتخاب گروه رسانه ای بسپار)  از سال 1376 کار خود را در این دانشگاه آغاز و متخصص در حوزه ی پلیمر، کامپوزیت و خواص مکانیکی مواد است. دکتر باقری در سال 1386 به همراه یکی از دانشجویان وقت خود شرکت پارسا پلیمر شریف را تاسیس کرد که از واحدهای فناور در صنعت پلاستیک شناخته می شود. در این شماره نظر وی را در رابطه با نوآوری در نانو از دانشگاه تا صنعت جویا شدیم.

 

بسپار- چرا حوزه ی نانو مواد را برای تحقیقات خود انتخاب کرده اید؟ چه مزیت هایی در این زمینه ی تحقیقاتی وجود دارد؟

باقری: توسعه ی نانو مواد و فناوری آن به دهه ی آخر قرن بیستم باز می گردد. نانو مواد در صنایع مختلف جایگاه ویژه ای دارند. همزمان با اوج گیری این حوزه در دنیا، به عنوان بحث تحقیقاتی نانو کامپوزیت ها را انتخاب کردیم که خواص ماده را به طرز شگفت آوری تحت تاثیر قرار می دهد. امروز پروژه های مختلفی را به سرانجام رسانده ایم که تعدادی از آن ها  در مجموعه ی پارسا پلیمر شریف به تولید انبوه رسیده اند.

 

بسپار- در سال تعداد زیادی مقالات نانویی در کشور تولید می شود و ایران چهارمین کشور در  تولید علم در شاخه نانو است. نظر شما چیست؟

باقری: در این جا دو مساله با یکدیگر آمیخته شده است. یکی از موضوعات ارتباط مقالات به صنعت و مساله ی دیگر توجه به حوزه ی نانو در مقالات است  که هم پوشانی هایی با یکدیگر دارند، اما باید آن ها را از هم تفکیک کرد.

بحث مقالاتی که در دانشگاه تالیف می شود به بحث جایگاه دانشگاه در کشور، ارتباط آن با صنعت و نیازمندی های صنعت به علم دانشگاهیان باز می گردد و داستان خاص خود را دارد. اما توجهات به حوزه ی نانو در جامعه ی علمی کشور مربوط به مشوق های مالی است که در ابتدای امر برای پژوهش در این حوزه در نظر گرفته شد و اساتید بسیاری به این حوزه گرایش پیدا کردند. اما از آنجایی که ایرانیان به هر چیزی که علاقه مند می شوند در آن افراط می کنند، باعث شد تا توجه به نانو و مقالات آن بیش از پیش افزایش یابد. مضاف بر این که در حوزه های جدید مقالات راحت تر به چاپ می رسند. در نتیجه ی همه ی این عوامل نانو گسترش پیدا کرد و طبق آمار منتشر شده  در سال های اخیر در ایران 25 درصد مقالات ISI در حوزه ی نانو است. حال آن که در امریکا این رقم 6 درصد است!

 

بسپار- علم نانو چقدر با صنعت فاصله دارد؟

باقری: با یک دید کلی در اواخر دهه ی 90 میلادی که نانو با شیب تندی در عرصه ی بین المللی به ویژه در بخش نانو کامپوزیت پیشرفت کرد، پیش بینی ها حکایت از آن داشت که جایگاه صنعتی نانو مواد بسیار بزرگ باشد و اعداد بزرگی نیز گزارش می شد اما این اتفاق در مقیاس بین المللی محقق نشد و دستاورد های حاصله با پیش بینی ها فاصله ی زیادی داشت. یکی از دلایل آن  است که در کشور های غربی استاندارد های ایمنی خاصی در محیط کار وجود دارد که کار کردن با نانو مواد را غیر اقتصادی می کند. به طور کلی  برای کار کردن با این مواد ملاحظات خاصی را باید در نظر گرفت که هزینه های تمام شده ی تولید را افزایش می دهد. مساله ی دیگر نحوه ی توزیع و نوع ریز ساختار و تکرار پذیری در نانو کامپوزیت های پلیمری است که خواص نهایی  را دست خوش تغییر می سازد به نحوی که داده های محصولات نهایی با یکدیگر متفاوت اند. حال آن که از نظر صنعتی چنین چیزی قابل قبول نیست و باعث شد سرمایه گذاری ها با پیش بینی های اولیه فاصله داشته باشد. در کشور ما طرح هایی مطرح و صنعتی شده اند اما در مقایسه با دستاورد های جامعه ی جهانی این میزان کمتر بوده و بازار های مصرف این مواد محدود اند. مضاف بر این که مشکلات جامعه ی جهانی برای ایران نیز پابرجاست.

 

بسپار-چه میزان مراجعه از صنعت برای به کارگیری دانش نانو و همکاری دانشگاه با صنعت در حوزه ی نانو رخ داده است؟

باقری: به شخصه قبل از تاسیس پارساپلیمر تلاش های زیادی برای ارتباط با صنعت انجام داده ام تا بتوانیم پروژه های دانشجویی در راستای نیاز صنعت تعریف شود اما این تجربه چندان موفق نبود  و  دستاورد شاخصی نداشتیم. به همین دلیل تصمصم گرفتیم که خود ما نتایج تحقیقات خود را صنعتی کنیم و در همین مسیر توانستیم برخی از پروژه های نانویی را در مقیاس صنعتی تولید کنیم.

 

بسپار-  ارزش مقالات نانویی و IMPACT این مقالات چگونه است؟

باقری: در تمام حوزه های تحقیقاتی سوژه های جدید و مرزهای دانش در سال های اول ارجاعات بیشتری دارند. نانو و بایو نیز این چنین اند و مقالات آن ها به دلیل این که در مرز علم قرار دارند سریع تر به چاپ می رسند. ارزش مقالات و IMPACT نیز بر اساس ارجاعات است و با گذر زمان مشخص می شود که مقاله چقدر سودمند بوده است.

 

بسپار-با توجه به رویه ای که در نانو پشت سر گذاشته ایم آیا علاقه مندی دانشجویان به این حوزه تغییری داشته است؟

باقری: حقیقت این است که دانشجویان علاقه ی زیادی به ترک کشور دارند و یکی از مسیر هایی  که این امر را آسانتر می کند، اخذ پذیرش از دانشگاه های خارجی به واسطه ارایه مقالات در مرزهای دانش است. در نتیجه دانشجویان  به حوزه هایی که نگارش مقاله و مقبولیت آنها در ژورنالهای بین المللی راحت تر است، رغبت بیشتری دارند و نانو یکی از این موارد است.

 

بسپار- آیا دانشگاه ها و یا کشور های خاصی پذیرای دانشجویان نانویی به طور مشخص هستند؟

باقری: دانشجویان ما کشور را به مقصد آمریکای شمالی و یا اروپای غربی ترک می کنند و کشور خاصی مقصد این دانشجویان نیست. در واقع مقاله ابزاری است برای مهاجرت و دانشجویان چندان به موضوع  اهمیت نمی دهند. به زبان ساده تر دانشجویان به مهاجرت علاقه دارند نه نانو.

 

بسپار- با توجه به کسری بودجه ی دولت آیا سرمایه گذاری ها در حوزه های پژوهش نانو نیز کاهش می یابد؟

 

(ادامه دارد…)

 

متن کامل این گفت و گو را در شماره 207 ماهنامه بسپار که در نیمه دی ماه منتشر شده است، بخوانید. 

 

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق فیدیبو قابل دسترسی است.

 

 

  

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا