اخبار

گفت و گوی اختصاصی بسپار با سعید زکایی، مدیرعامل پارساپلیمر شریف: باید از نگاه صفر و یکی دست برداریم!

بسپار/ ایران پلیمر سعید زکایی، مدیرعامل شرکت پارساپلیمرشریف است. دانش آموخته دانشگاه صنعتی شریف و نمونه ای از فعالیت های موفق در همکاری صنعت و دانشگاه. این شرکت از سال 1386 فعالیت خود را در زمینه ی تولید آمیزه (کامپاند) های پلیمری  آغاز کرد. از اولین شرکت های موفق در اخذ تاییدیه ی دانش بنیان بود و در سالیان اخیر رویه ی رو به رشدی را از آن شاهد بوده ایم. با توجه به این که در سال آینده یکی از دستاورد های مجموعه یاد شده در زمینه ی پلیمرهای دوستدار محیط زیست به ثمر می نشیند، مصاحبه ای با مهندس زکایی در این زمینه داشتیم. طبق گفته های زکایی، این دستاورد حاصل ده سال تحقیق و مطالعه در پارساپلیمر است.

بسپار- در حال حاضر پر مصرف ترین گریدهای پلیمر در دنیا کدام ها هستند؟ و آیا پلیمرها واقعا” برای محیط زیست مضرند؟!
زکایی:
پلی اتیلن ها پر مصرف ترین پلیمر حال حاضر در  دنیا هستند. اما  مفید یا مضر بودن آن تا حد زیادی به چگونگی مصرف این مواد وابسته است. کشف و توسعه ی پلاستیک ها به طور کلی چند جنبه ی مثبت به همراه داشته، مانند مسایل بهداشتی، سبک سازی دستگاه ها و عایق بودن این مواد. کاربرد پلیمرها اتفاقا در زمینه های مختلف صنعتی باعث حفظ محیط زیست و ارتقای سلامت انسان شده است. به عنوان مثال پلیمر ها، دورریز مواد غذایی را کاهش داده اند. همچنین نقش موثری در کاهش وزن خودروها ایفا می کنند  که به طبع آن CO2 کمتری وارد محیط زیست می شود.
مساله ای که امروز با آن مواجه هستیم  مصرف بی رویه ی پلاستیک ها به خصوص در حوزه ی تولید ظروف یکبار مصرف است و متناسب با این مصرف سیستم جمع آوری مناسبی هم شکل نگرفته و ضعف فرهنگی باعث شده تا پلاستیک ها در محیط زیست رها شوند. امروز شاهد طبعات منفی  پلاستیک ها برای محیط زیست هستیم. در واقع این شکل از مصرف تهدیدی جدی برای محیط زیست است اما نمی توان پلاستیک ها را به خاطر ماهیتی که دارند دشمن محیط زیست دانست.

 

بسپار-این روز ها  بحث اقتصاد چرخشی به شدت مطرح و پیگری می شود. به نظر شما این امر  صرفا” به اروپا اختصاص دارد ( به خاطر عدم دسترسی به منابع) و یا به بخش های دیگر دنیا نیز قابل تعمیم است؟
زکایی:
این موج از اروپا شروع شده و محدودیت منابع در این قاره بر شکل گیری آن موثر بوده است. در این قاره  مسایل این چنینی و یا مواردی همچون به کارگیری خودرو های الکتریکی و انرژی های پاک با جدیت بیشتری دنبال شود اما منطق و دغدغه های محیط زیستی این است که هر چرخه ی برگشت ناپذیری مخاطراتی به همراه خواهد داشت.
 
بسپار- به نظر شما، پلیمر های آینده چطور خواهند بود؟
زکایی:
در این مورد دو بحث جدی مطرح است: 1-  ترند های تکنولوژی و فناوری که به دنیا  دیکته می کند از چه موادی استفاده کنند، مانند هوش مصنوعی  و اینترنت اشیا و مواردی از این قبیل که صنعت پلیمر ها را متاثر می کند و در واقع دنیای هوشمند به پلاستیک هایی با خواص چند گانه و کارکرد بالا نیاز دارد.
2- بحث اقتصاد چرخه ای که  وقتی پای بازیافت به میان می آید، باید تنوع پلیمرها را کاهش دهیم  و کامپاند هایی را با پایه ی ساده تولید کنیم تا فرایند بازیافت بیش از پیش تسهیل شود. در حال حاضر دولت های اروپایی با وضع مالیات، تولید کننده را ملزم به اجرای این امر می کنند.
هوش مصنوعی، بازار خودرو و جهت گیری آن که به سمت خودروهای الکتریکی و بحث جدیدی که این روز ها مورد توجه قرار گرفته اجاره ی خودرو به جای خرید آن ( که شرکت های اینترنتی نقش به سزایی در آن خواهند داشت و شرکت هایی مانند گوگل تعیین کننده تر از شرکت های خودرو ساز خواهند بود) دنیای پلیمر ها را متاثر خواهند کرد و باید بر این اساس برای آینده برنامه ریزی کنیم.
به عنوان مثال یک خودروی اجاره ای باید خواص ظاهری خود را برای بلند مدت حفظ کند همین امر باعث می شود تا به پلیمر هایی با مقاومت خزشی و سایشی بالا و همچنین  به خواصی مانند آنتی میکروبیال نیاز داشته باشیم. ضمن این که بحث سبک سازی نیز بسیار تاثیر گذار است.

 

بسپار- گفته می شود که پلاستیک های زیست تخریب پذیر برای محیط زیست مخاطراتی دارند … شما به عنوان کسی که دستی بر آتش دارید، در این رابطه چه نظری دارید؟
زکایی:
باید از نگاه صفر و یکی دست برداریم. تا جایی که امکان دارد باید از پلیمر های قابل بازیافت برای تولید قطعات استفاده کنیم. در دنیا مقصود از بازیافت یک ماده آن است که همان ماده در بازار مصرفی مشابه مورد استفاده قرار گیرد، اگر یک بطری برای نگهداری آب یا روغن تولید می شود بازیافتی آن نیز باید مجددا” برای تولید بطری آب یا روغن بهره مصرف شود، اما بازیافت برخی از مواد منطقی نیست مانند کیسه زباله که به مواد مختلفی آلوده شده و جمع آوری آن مقرون به صرفه نیست. در این موارد باید از زیست تخریب پذیرها و زیست سازگارها استفاده کنیم. اما پلاستیک های زیست تخریب پذیر به درستی در ایران تعریف نشده اند. مدتی در دنیا این بحث مطرح شده بود که افزودنی هایی را به کارببریم که با تابش نور خورشید روند تخریب پلیمر ها زودتر آغاز شود، متاسفانه این موضوع همچنان در ایران دنبال می شود اما به هیچ عنوان راه حل مناسبی نیست. این مواد بعضا” دارای فلزات سنگین هستند و حتی اگر حاوی این مواد نیز نباشند باعث تولید میکرو پلیمرها می شوند که خود این امر تهدیدی برای محیط زیست است (مخاطرات میکروپلیمرها متناسب با گریدی که از آن نشات گرفته اند، دارای شدت و ضعف هایی است) باید بدانیم که تولید چنین موادی در اروپا ممنوع شده. اما نوع دیگری از ترکیبات پلیمرهای زیست تخریب پذیر مانند پلی لاکتیک اسید و ترکیبات پایه نشاسته قابلیت بازگشت به چرخه ی محیط زیست را دارند و حتی می توانند برای محیط زیست مفید باشند.
آن چه که پارساپلیمر در آینده تولید خواهد کرد Fully compostable بوده و دارای تاییدیه ی معتبر ترین سازمان های استاندارد اروپایی است. اگر الزاماتی از جانب دولت برای این امر وضع شود درایران نیز مصرف این مواد به راحتی جایگزین پلیمر های متداول خواهد شد.

 

بسپار- پلیمرها تا به امروز در بسیاری از موارد جایگزین فلزات و سرامیک ها بوده اند آیا این روند ادامه پیدا خواهد کرد؟ این جایگزینی در چه مواردی خواهد بود و ایا این امر مخاطراتی خواهند داشت یا خیر؟
زکایی:
قطعا” این جایگزینی ادامه پیدا خواهد کرد و در آن شکی نیست اما در بعضی از حوزه ها مصرف پلیمرها همان طور که اشاره کردم کاهش خواهد یافت مانند ظروف یکبار مصرف. برآورد می شود که اگرمصرف پلاستیک ها در دنیا متوقف شود و مواد دیگری را جایگزین آن کنند بیش از 600 میلیارد دلار هزینه به اقتصاد دنیا  تحمیل می شود! اما طریقه ی مصرف و گزینش پلاستیک ها در زمینه های مختلف به نحوی خواهد بود که بازیافت آن ها ساده تر باشد.

 

بسپار- بحث اقتصاد چرخه ای در ایران چقدر جدی گرفته شده است؟ و به نظر  شما سهم این نظریه در آینده ی اقتصاد ایران چقدر خواهد بود؟
زکایی:
متاسفانه برای بسیاری از تصمیم گیری ها کار مطالعاتی انجام نمی دهیم و صرفا” می خواهیم  با یک دستور یا لایحه مشکل را برطرف کنیم که مشکلات زیادی را به همراه دارد.
بزرگترین  مانع و سد راه توسعه ی اقتصاد چرخه ای در کشور ما، بازیافت غیر اصولی و زیر پله ای است که بهره وری را به شدت کاهش می دهد  و دیدگاه منفی را نسبت به مواد بازیافتی به وجود آورده، برای شکل گیری  اقتصاد چرخشی باید چند کار را به صورت موازی انجام دهیم : 1- وضع قوانین حمایتی و الزام آور در این بخش 2-تشویق و تلاش برای شکل گیری واحد های درست و به روز در کشور 3- تبلیغات و فرهنگ سازی برای استفاده ی مردم از مواد بازیافتی. در برخی از کشور های اروپایی دو نوع بطری آب وجود دارد  یکی از مواد اولیه تازه و دیگری از مواد بازیافتی، بسیاری از مردم برای حمایت از محیط زیست از نمونه های بازیافتی استفاده می کنند.
در صورتی که این زنجیره به درستی شکل گیرد اقتصاد چرخه ای در یک کشور  محقق خواهد شد اما متاسفانه در تمامی مواردی که به آن اشاره شد ضعف هایی داریم.

 

بسپار- آیا به نظر شما در نهایت، پلیمر های آینده، دوست دار محیط زیست خواهند بود؟
زکایی:
بستگی دارد که دوست دار محیط زیست را چطور تعریف کنیم … اما به طور قطع طراحی  پلیمرها در آینده به نحوی خواهد بود که تبعات زیست محیطی کمتری نسبت به امروز داشته باشند.

 

بسپار- حجم زیادی از محصولات پتروشیمی  ایران به پلی الفین ها اختصاص دارند و پیش بینی ها حاکی از آن است که در آینده حجم مصرف این مواد کاهش چشم گیری خواهد داشت. به نظر شما  در نتیجه ی این گرایش ها کشور با چه چالش هایی مواجه خواهد  شد؟
زکایی:
اگر با برنامه ی فعلی و بعضا” بی فکری های موجود به کار خود ادامه دهیم، کشور با چالش های بزرگی مواجه خواهد شد. قانون گذاران باید ترندهای موجود در دنیا را بررسی کنند و متناسب با آن تصمیماتی را اخذ کنند. صنعت پلی الفین کشور اگر به شکل فعلی به فعالیت خود ادامه دهد قطعا” با چالش مواجه خواهد شد اما این به معنی تعطیلی این واحد ها نیست. همان طور که در ابتدای  بحث به آن اشاره کردم دنیا در حال حرکت به سمتی است که  پلی الفین هایی با خواص بالاتر و پیچیده تر تولید  کند. در چنین شرایطی نه تنها بازار مصرف کاهش پیدا نمی کند بلکه افزایش نیز خواهد یافت. اما اگر تولید صرفا” به گریدهای عمومی و ساده ادامه پیدا کند در آینده ی نه چندان دور پتروشیمی ها با بحران فروش مواجه خواهند شد، مضاف بر این که پتروشیمی ها باید در زمینه ی تولید زیست تخریب ها سرمایه گذاری کنند. نمی توان نسبت به گرایش دنیا به سمت پلی لاکتیک اسید و مواردی از این قبیل بی تفاوت بود.

 

(ادامه دارد…)

 

متن کامل این مقاله را در شماره 209 ماهنامه بسپار که درنیمه اسفند ماه منتشر شده است، بخوانید. 

 

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق فیدیبو قابل دسترسی است.

 

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا