مقالات

چگونه پلاستیک هایی با پایداری بیشتر داشته باشیم؟

بسپار/ ایران پلیمر اطمینان از این­که پلاستیک‌ها عملکرد خود را در طول عمر مورد انتظارشان، چه برای چند روز چه برای چند دهه، حفظ می‌کنند، به معنای استفاده از مواد پاد‌‌‌اکسنده موثر است. در این مقاله، پیشرفت­های اخیر در زمینه پایدارسازی پلاستیک­ها آورده شده است.

پلاستیک‌ها برای داشتن دوام (durability) شهرت یافتند و این اتفاقی نیست. خواه این کاربردها طولانی مدت باشد مانند قطعات مصرفی در خودرو یا محصولاتی که فقط برای چند سال در زمین استفاده ‌می­شوند مانند فیلم‌های کشاورزی یا خواه بسته‌بندی‌های یکبار مصرفی که بازیافت می‌شوند، باشد، پلاستیک‌ها به افزودنی‌های شیمیایی نیاز دارند تا پایداری کافی را در هنگام فرایند و کاربرد موردنظر فراهم کنند. پلی‌الفین‌ها بهره ­مندان اصلی چنین افزودنی‌هایی هستند : پاد‌اکسنده­ ها (antioxidants)، جذبنده ­­های UV، پایدارکننده ­های نور آمینی پوشیده (hindered amine light stabilisers (HALS) ) و پایدار‌کننده­ های گرمایی. تامین‌کنندگان افزودنی به پیشرفت در توسعه محصولات این بخش ادامه می‌دهند که کارایی بهتر، ارزان­تر و ایمن‌تری دارند.

پلاستیک‌ها با گذشت زمان به‌دلیل واکنش زنجیرهای بسپار با اکسیژن از طریق واکنش‌های خودیاریگری (autocatalytic)، تخریب می‌شوند. افزودن پاداکسنده‌ها در غلظت مناسب، سرعت این واکنش‌های اکسایشی را کم می­کند. به نقل از شرکت تایوانی Everspring chemical با افزایش تمرکز ‌روی بازیافت بسپارها، تجدید نظر درباره این­که چه‌چیزی پایداری کافی را حتی در کاربردهای کوتاه مدت ایجاد می‌کند، اهمیت یافته است.

با افزایش حجم بسپارهای بازیافتی، راهبرد هیئت اروپایی برای پلاستیک­ها در یک اقتصاد مدور پیش ­بینی می‌کند که تمام بسته‌بندی‌های پلاستیکی تا سال 2030 قابل بازیافت‌ می‌شوند و کیفیـت مواد بازیافتی اهمیـت بیشتری پیدا می‌کنـد، چرا که در کاربردهای بیشتـری استـفاده می‌شود. سامانه‌ی پایدار‌‌سازی (stabilisation) برای محافظت از بسپار در طول فراورش، استفاده و باز‌‌فراوری، مورد نیاز هستند.

شرکت Everspring اشاره کرد که در کاربرد‌هایی با طول عمر کوتاه، مانند محصولات بسته‌بندی، پایدار‌سازی در مدت فرایندکاری بیشتر از پایداری در مدت کاربرد‌ مورد نیاز است. برای چنین مواردی، شرکت Everspring  ترکیبی سفارشی از پایدار‌کننده‌هایی که به خوبی اثبات شده­اند، مانند انواع پاد‌اکسنده‌های فنولیک بازدارنده‌ Evernox و فسفیت‌های Everfos عرضه کرده است که همراه با توان­ا­فزاهای (boosters) بسیار موثری مانند Everstab FS042 (یک دی‌آلکیل‌هیدروکسیل‌آمین) هستند که به­عنوان رباینده (scavenger) رادیکال در زنجیرهای شکسته‌ شده به وسیله یاریگر عمل می‌کند.

کار اخیر انجام شده توسط شرکت Everspring در مورد بازیافت پلاستیک‌ها نشان می‌دهد که همان خانواده از پایدار‌کننده‌ها با عملکرد اثبات شده و تاییدیه‌های گسترده، قادر به پاسخگویی به نیاز‌های آینده برای پایداری بسپار هستند تا امکان بازیافت پس از مصرف را دهد، ولی چندین عامل‌ اضافی هم وجود دارند که باید در نظر گرفته‌شوند.

به نقل از شرکت Everspring حتی بسپار نو (virgin) که به نظر می‌رسد همان عملکرد پایدارکننده‌ها را بعد از پنج رانشگری (extrusion) داشته باشد، نشان داده که حتی پس از یک رانشگری، بعد از پیرش در گرمخانه، شاخص شارش مذاب (MFI)  بسیار متفاوتی دارد. نمودارهای شکل 1 نشان می‌دهند که افزودن پاد‌اکسنده‌ی اضافی در حیـن بازیـافت (بعد از پیرش در گرمخانه) به کاهش MFI در حین چند رانـشگری بعدی کمک می‌کند، اما اختلاف مشاهده‌ شده در اولین رانشگری پس از پیرش (post-ageing) را از ‌بین نمی‌برد و هم­چنین هیچ‌گونه آسیب وارده بر بسپار را خنثی نمی‌کند.
 

برگردان: مهندس آناهیتا خدر

[email protected]

 

 

(ادامه دارد…)

متن کامل این مقاله را که در شماره 199ام ماهنامه بسپار در اردیبهشت ماه منتشر شده است، بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. 

 

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا