چرا ماشین سازی پیشران توسعه صنعتی است، فقط وقتی دلار نداریم؟!

بسپار/ ایران پلیمر نشت یک روزه فعالان صنعت ماشین سازی با محوریت “ماشین سازی، پیشران توسعه صنعتی” توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پژوهشکده مطالعات فناوری، مرکز همکاری های تحول و پیشرفت و به میزبانی صندوق نوآوری و شکوفایی روز پنج شنبه از ساعت 9 صبح آغاز شد که تا عصر همان روز ادامه پیدا کرد.

 

شش تشکل حامی این رویداد بودند، از جمله انجمن صنفی کارفرمایی ماشین سازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری ایران.

این اعتقاد وجود دارد که صنعت ماشین سازی به عنوان یک صنعت راهبردی و مادر، نقش مهمی در توسعه کشورهای صنعتی ایفا کرده و اصولا توسعه صنعتی بدون توسعه صنعت ماشین سازی ممکن نیست. این صنعت به دلایل متعدد از جمله ارزش افزوده بالا، امکان اشتغال نیروی انسانی متخصص و خصوصا در شرایط فعلی کشور ایجاد کاهش وابستگی به واردات و کم کردن اثر تحریم ها می تواند پیشران توسعه صنایع کشور باشد.

 

در بیان هدف از برگزاری این نشست آمده بود: هدف از برگزاری این رویداد، ایجاد فرصتی برای تبیین ضرورت برنامه ریزی ملی برای صنعت ماشین سازی، پرداختن به مسایل مهم این صنعت و ایجاد پل ارتباطی بین سیاست گذاران و صنعت گران برای آگاهی از توان تولید داخل و استفاده از پنجره فرصت های این حوزه صنعتی است.

 

در این نشست ابتدا دکتر رضا اسدی فرد مدیر برنامه حمایت از توسعه بازار ماشین‌آلات صنعتی پیشرفته ساخت داخل و عضو هیئت‌علمی پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری در صحبت های خود به آماری در حوزه صادرات و واردات ماشین آلات در چند کشور مورد مطالعه اشاره کرد:

 

سهم کشورها از صادرات ماشی آلات صنعتی جهان

آلمان 11.54

کره 3.11

هند 0.72

ترکیه 0.66

 

و ایران 0.011

 

سهم کشورها از واردات ماشین آلات صنعتی جهان

آلمان 6.73

کره 3.38

هند 1.68

ترکیه 1.14

 

و ایران 0.46

 

یعنی ایران حدود 40 برابر آنچه در صنعت ماشین آلات صنعتی صادرات دارد، واردکننده است! به ارزش 4 تا 5 میلیارد دلار در سال که حدود 10 تا 15 درصد کل واردات کشور را به خود اختصاص می دهد.

 

وی برخی از مزیت های کشور در صنعت ماشین سازی را اینگونه برشمرد:

• جذب نیروی انسانی متخصص، با انگیزه و جوان. از کل 4415 شرکت دانش بنیان در کشور تعداد 997 شرکت یعنی 22.5 درصد در بخش ماشین ساری فعال هستند.

 

• توجیه پذیری اقتصادی در مقیاس غیرانبوه: امکان رقابت و فعالیت برای شرکت های کوچک و متوسط

(بسپار- به نظر می رسد ارایه این آمار در سطح کلی چندان به صنعت ماشین سازی پلیمر قابل انتقال و تعمیم نباشد. چرا که عملا با حضور شرکت های سازنده با تیراژ تولید بسیار بالا در کشورهایی که از نظر قیمت در فناوری های متوسط قابل رقابت با تولیدات کشور هستند، آیا جز در شرایط عدم امکان واردات، باز هم برای تولیدکنندگان محصول مزیتی متصور خواهد بود؟)

و بازار مناسب اولیه در داخل برای شروع فعابت.

 

• و در نهایت رقابت پذیری (قیمت و کیفیت)

که دکتر اسدی فرد معتقد بود صنعت ماشین سازی کشور امکان رقابت از نظر کیفی با رقبای چینی، هندی و … و امکان رقابت از نظر قیمت را با رقبای اروپایی داراست.

 

دکتر سعید زرندی، معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت در صحبت های خود به نکته ظریفی اشاره کرد: تحریم های سال 97 و هدف گذاری ها برای متوقف کردن فروش نفت کشور، فلزات اساسی و محصولات پتروشیمی عملا به این معناست که در صددند مانع تمامی ورودی های ارزی و دلاری کشور شوند. در چنین شرایطی طبیعی است که هر چند از سالهای گذشته موضوع ساخت داخل را دنبال می کرده ایم (و حتی با زور قانون به توفیقاتی هم دست پیدا کردیم) حالا لازم است که به شکل جدی تری این موضوع را تدبیر کنیم.

 

وقتی منایع ارزی محدود شود، باید اولویت داشته باشیم، هر چند مطلوب ما نباشد. این رویه سختگیرانه در اختصاص منابع ارزی می تواند و باید به فرصت تبدیل شود. اتفاق مبارکی است که کارآفرینان ما ددر این حوزه شروع به حرکت کرده اند. در این شرایط نگاه به ساخت داخل ارزش بیشتری پیدا می کند و چایگزین کردن با واردات اهمیت پیدا می کند. من معتقدم با وضعیت فعلی قادر به تامین 70 درصد نیاز بازار از طریق ساخت داخل هستیم. ولی ممکن است تا امروز به هم رجوع نکرده باشیم. فضا برای حضور شرکت های دانش بنیان و دانشگاه ها بسیار فراهم است.

وی همچنین به دو نکته حایز اهمیت اشاره کرد. اول امکان حضور در بازار 15 کشور همسایه با جمعیت 600 میلیونی و ارزش واردات 1300 میلیارد دلاری که تا امروز سهم ایران از آن حدود دو درصد بوده که فرصتی برای تولید داخلی و صادرات است. دیگر اینکه رصد آمار جهانی نشان می دهد که ساخت ماشین آلات در حال انتقال به آسیاپاسیفیک با سهمی 40 درصدی است، در شرایطی که اروپای غربی 29 و امریکای جنوبی تنها 3 درصد در سالهای آینده از آن سهم خواهند داشت. پس ایران هم به دلیل واقع شدن در این منطقه می تواند از این فرصت استفاده کند.

 

وی البته در نهایت اشاره کرد که سازندگان ماشین آلات باید با جدی گرفتن روندهای روز تکنولوژیک دنیا خصوصا انقلاب صنعتی چهارم و اینترنت اشیا امکان حضور و رقابت پذیری ماشین آلات خود را در بازارهای جهانی فراهم کنند.

 

او اشتغال صنعت ماشین سازی را 140 هزار نفر، و ارزش افزوده آن را 8/4 اعلام کرد.

 

سه پانل تخصصی با عناوین: از مونتاژ تا نوآوری، صنعت راهبردی ماشین سازی و نقش آن در رونق تولید/ سیاست گذاری، مدیریت هوشمند واردات و چالش های قانونی در مسیر توسعه صنعت ماشین سازی و تامین مالی و توسعه بازار در ادامه نشست برگزار شد که در گزارش جداگانه ای به آنها خواهیم پرداخت.