مقالات

چرا به هویت صنعتی خود بی اعتناییم؟

“کلید در دست” (turn key) خوب است در صورتی که این نوع پروژه با مدیریت آگاهانه خوب است. یعنی باید توانایی مدیریت پیمانکار را داشت. در نتیجه کار در ایران گران می شود چون تولیدکننده هسته را در مجموعه خود ایجاد نمی کند. اینجا تفاوت صنعت خودرویی و صنعت پلیمر پزشکی است. متاسفانه اکثر واحدهای تولید پلیمر پزشکی واحد مهندسی مناسب ندارند. این نقطه ناراحت کننده است. در یک مجموعه مهندس پلیمر، مهندس پزشکی، مهندس مکانیک باید در کنار هم باشند و نیاز به کار گروهی دارد. اتوماسیون و خط مونتاژی که در صنعت پزشکی خصوصا در کلاس اروپایی تولید می شود بی نظیر است. ماشین مونتاژی می سازد دو برابر این اناق دو و نیم میلیون یورو و چهارده ماه طول می کشد. تیراژ 160 میلیون در سال و ساعتی 22 هزار دانه آنژیو کد مونتاژ می کند، یعنی 18 هزار تا 40 هزار در دقیقه. و همچنان دراین زمینه در حال رشد هستند. چون می دانند تولید انبوه یعنی کاهش هزینه. ما کشوری هفتاد میلیونی هستیم اما در سیستم فکری با این اقتصادی بیمار برای خود بوته می کارند و به آن میوه می گویند. با قرارگیری این مسائل در جای خود، معضلات اتوماتیک حل خواهد شد. اکنون در آلمان فقط دو ماشین تزریق ساز هست، بقیه به غیر از آربورگ و کراسمافای حذف شده اند. اتریش هم دو ماشین تزریق ساز دارد. در ایتالیا چون سیستم اقتصاد فشل است، این شرکت ها در حال ورشکستگی هستند. اما تعداد این شرکت ها در آسیای شرقی رو به افزایش است. البته شرکت های قوی اتحادیه اروپا خیلی خوب کار می کنند. در واقع فقط سراغ تولید محصولات با فناوری پیشرفته اند و در زمینه کاربردهای عمومی فعالیتی ندارند و به اصطلاح نیش مارکت یعنی بازار تخصصی دارند.
در ایران امروز یک مثلث داریم. یک راس آن پلیمراست، پلیمرهای ما بسیار سطح پایین هستند و متناسب با صنایع پیشرفته ما نیستند. دومین راس ماشین آلات و قالب است که عمدتا چینی و کره ای با بهره وری و کیفیت پایین هستند. و سومین راس نیروی انسانی است که خوشبختانه در این زمینه نیروهای انسانی خوبی داریم، چون با همین ماشین آلات ضعیف کار می کنند و محصول تولید می کنند. از 15 سال گذشته به این سمت نیروی انسانی بسیار کارا شده و زیر ساخت ها در این زمینه ایجاد شده است. حتی در صنعت قالب سازی در داخل ایران افراد معدودی داریم که در زمینه پزشکی می توانند خوب کار کنند.
نباید همه کاره باشیم اما در بحث پلیمر که منایع آن را داریم، پسندیده نیست که عقب باشیم. فقط پلیمرهای پایه با ارزش های افزوده پایین تولید می شود. جدیدا تعدادی از پتروشیمی ها به فکر تولید مواد با ارزش افزوده بالا افتاده اند. مثلا چند وقت پیش جم، PE100 برای لوله را تست کرد. اگر موفق شود نیاز بازار ایران در حدود 500 هزار تن در سال است. و می دانیم هر پلنت پتروشیمی نامی 300 هزار تن است. با این حال چند پتروشیمی در آن سوی مرز برای ما می زنند. ما یکی از بهترین تولیدکنندگان لوله در بازار ایران هستیم [البته] با اکسترودر اروپایی، با مواد خارجی، با قالب های [وارداتی] و… بعد نام آن را تولید داخلی می گذاریم! پس تا زمانی که سر خود را کلاه می گذاریم به جایی نمی رسیم.
در صنایع موشکی و نظامی و هسته ای خود در آغاز سرمایه گذاری چه افق دیدی داشتیم؟ اقتصادی نبود. اما در مسئله دفاع از حریم خود بود و برای حفظ هویت ما بود. چرا هویت صنعتی خود را گل می مالیم؟ دولت باید در بخش صنعت مادر ایران یعنی فولاد و پلیمر و چوب توجه ویژه ای داشته باشد. از این سه عنصر همه محصولات تولید می شود. در این سه زمینه زیر ساخت ایجاد کند و دروغ نگوید. در این صورت بخش خصوصی نیازی به وام، تسهیلات، شاخص و کمک نخواهد داشت و خودش مسیر خود را پیدا می کند. وقتی این عناصر وارداتی باشد همیشه گرفتاریم، خودرو با ارز گران می شود چون اجزای آن وارداتی است. دروغ نگوییم. برای اینکار به اقدام جهادی مثل همانچه در بحث موشیکی اتفاق افتاد نیاز است. اشکال در بخش حصوصی نیست ما به ریل احتیاج داریم تا این قطار حرکت کند. این ریل اکنون کج و معوج است. در واقع مواد اولیه باید تامین شود، چون بخش خصوصی قدرت احداث کارخانه فولاد آلیاژی ندارد. ماشین آلات با آهن و فولاد ساخته می شود. آماری به من بدهید که چند تن فولاد آلیاژی در صنعت استفاده می شود. دولت می گوید 200 میلیون تن فولاد تولید کرده، چه نوع فولادی؟ فولاد ساختمانی یا همان آهن پاره! این دروغ آماری است و کاملا به این لغت ها متهمشان می کنم. آمار بگیرند که چند تن فولاد با گرید صنعتی وارد ایران می شود؟ پلیمرهای تولید پتروشیمی در چه سطحی از صنعت ایران استفاده می شود؟
در این لحظه، مهندس همایونفال از مهندس حمید مولایی که دقایقی پیش به ما پیوسته بود، پرسید: فولاد تولیدی در ایران در بخش صنایع ماشین ابزار و ماشین آلات ساختن چند درصد استفاده می شود؟ آیا نیاز بازار داخلی به این گریدها در حدی احداث یک واحد فولاد صنعتی نیست؟
مولایی: فولاد مبارکه برای ریخته گری تحت فشار (دایکست) اعلام کرده به قدری فولاد در این حوزه ها وارد می شود که بخشی از کار را بر روی تولید این نوع فولاد متمرکز کنیم.
همایونفال: در زمینه ماشین ابزار چه وضعیتی در ایران داریم؟
مولایی: ماشین ابزار در ایران نداریم. آنچه هست مربوط به چهل تا پنجاه سال پیش است که با شرکت هایی مثل توز شروع کردند اما متاسفانه اکنون مردم به دنبال ماشین های آن زمان هستند. من خودم یک دستگاه تراش که ابزار ساده ای است، خرید کردم اما از روز اول روغن ریزی داشت! در این زمینه موفق نبوده ایم. اگر بخش کیفی را هم کنار بگذاریم، در حال حاضر این ماشین ابزارها دمده شده اند. امروزه دیگر کسی در جنگ با ژ-ث کار نمی کند چون نوع اسلحه ها عوض شده است. در ماشین ابزار نیز نوع ماشین ابزار عوض شده، مثلا فرز 80000 دور می زند و کار فرز و اسپارک و… را می کند. نه تنها تکنولوژی این ابزار وجود ندارد بلکه در ایران تکنولوژی کار کردن با اینها هم نیست.
سپس همایونفال ادامه داد، اگر زیرساخت در این سه حوزه باشد تولید کننده با داشتن خوراک می داند که چه کار کند. وقتی فولاد مناسب در اختیار ندارد ماشین سازی و قالب سازی درستی ندارد. چرا صنعت ماشین سازی ما فقیر است. چون مواد اولیه وارداتی است.
زیر ساخت ها
مساله زیرساخت که قبلا به آن اشاره کردم، بسیار مهم است و چالشی است که وزیر صنایع و نفت باید جواب دهند، چون دو سال از زمان وزارتشان می گذرد. قبول دارم هنوز تحریم ها برطرف نشده اما تدوین سیاست راهبردی را انجام داده اند؟ باید از این دوران تحریمی درس عبرت بگیریم. در تلویزیون و در گزارشات همواره دروغ گفته بودند، در دوران تحریم متوجه شدند پوچ هستند. موضوع ناراحت کننده این است که در این جامعه تعداد تحصیلکرده ها زیاد است اما نتوانسته اند هدایتشان کند. آمار تحصیلات در ایران بالاست اما آمار هدایت تحصیلات چطور؟ جذب نیروی کار چطوره؟ باعث ناراحتی است که فردی با تحصیلات عالیه، در صنعت مرتبط با تحصیلات خود کار نکند. در نتیجه خسته می شوند و بعد از عمری کار کردن به سمت بازرگانی می آیند. باید این نیروی انسانی را هدایت کرد. چون اقتصاد خصوصی نیست نمی توانیم این مسئله را ما کنترل کنیم. البته شاید بتوانیم در چارچوب خود کار کنیم. کدام صنعت ایران دولتی نیست؟ فقط صنایع غذایی که آن هم توسط جامعه حمایت از مصرف کننده به نوعی کنترل می شود. یعنی ابزار های کششی را دارند. پس همان طور که گفتم بخش خصوصی سیاست گذار نیست.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا