اخبار

سعید ترکمان: برای بقا در دوران پساتحریم، با سازوکارهای جهانی آشنا شویم

بسپار – سعید ترکمان عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع ومعادن و کشاورزی ایران، عضو هیأت مدیره انجمن ملی پلاستیک ایران و مدیرعامل گروه صنعتی طب پلاستیک است. این گروه تولیدی که وارد هجدهمین سال فعالیت خود شده و عمده ی واحدهای آن در استان سمنان واقع هستند، سازنده ی طیف وسیعی از محصولات پلیمری غذایی و دارویی از جمله ظروف و قاشق های صنعت دارو، ظروف محیط کشت و قطعات تزریقی مربوط به صنعت دارو و بسته بندی مواد غذایی است. گفت و گوی ما با وی حول محور تعطیلات تابستانی کارخانجات انجام شد که در ادامه خواهید خواهند.

بسپار- بسیاری از کارخانجات تولیدی در فصل تابستان تعطیلات تابستانی دارند، چرا؟ این تعطیلات چه اهدافی را تعقیب می کند و چه مزایا و معایب احتمالی دارد؟ آیا در سایر کشورها نیز مرسوم است و با اهداف یکسان؟
ترکمان: شرکت هایی با کلاس جهانی، با روش بودجه بندی، خود را اداره می کنند. از الزامات این روش، مشخص کردن تعطیل کاری است. با تعریف بودجه، مصرف مواد، حجم نقدینگی، حقوق و دستمزد و میزان تولید را باید مشخص کرد. با توجه به این فلسفه، هر واحد تولیدی علاوه بر ارائه شرح وظایف هرکدام از نیروی انسانی، موظف به ارائه برنامه تعطیل کاری یا برنامه سالیانه تعطیلات است.
در جامعه مدنی تکالیف کارگر و کارفرما مشخص است. در دنیا مقاطعی را تعطیل می¬کنند که بهترین زمان برای استفاده کل خانواده باشد و تعطیلات توافقی است. برای مثال امسال به دلیل همزمانی عید فطر و تابستان، بعضی از کارخانجات ترکیه بعضی از روزهای ماه رمضان را نیز تعطیل کرده و تعطیلات بلند مدت را در این ایام قرار دادند. این وابسته به هر صنعت است. عموما اورهال ها را در همین ایام انجام می دهند. در واقع به نظرم دلیل این تعطیلات باید هم اورهال خطوط تولیدی و هم فرصتی برای استراحت کارکنان باشد.
در کلاس جهانی شرکت¬ها زمانی سودده هستند که بتوانند با حداکثر میزان بهره¬وری فعالیت کنند. متاسفانه شاخص بهره¬وری کشور ما در بین 145 کشور در رتبه 130 قرار دارد.
تعداد دستگاه¬های تزریق صنعت پلاستیک در ایران برابر با همین تعداد در ترکیه است، اما میزان تولید این دستگاه¬ها در ایران حدود دو پنجم تولید ترکیه است. تعطیلات ما بیشتر و برنامه¬ریزی نشده است. به نظرم از دلایل این بهره وری پایین همین موضوع است. به اعتقاد من برای رفاه کارمندان لزومی ندارد حتما کارخانه تعطیل شود. قطعا روش های جایگزین دیگری وجود دارد، به عنوان مثال تعطیلی منقطع خطوط برای اورهال. در اروپا برای یک پست، 4 ساعت از یک شاغل و 4 ساعت بعد از شاغل دیگری استفاده می¬کنند. دلیل این کار استفاده از نیروهای متنوع و سیستمی است تا کار متکی به فرد نباشد. اغلب بنگاه¬های ما متاسفانه متکی به فرد هستند و اگر این فرد مشخص بخواهد استراحت کند، خیلی ساده خط تولید خاموش می شود.
البته شاید به دلیل تورمی بودن اقتصاد ما، تاکنون کسی به هزینه¬های سربار توجهی نمی¬کرده است. در واقع بخشی از صنعت پلاستیک بهره مندی اش از تورم بوده است. سال های قبل شاهد کارخانجاتی بودیم که با افتخار می گفتند یک ماه تعطیل کردیم و به برکت دعای خوب پرسنل سود خوبی بردیم! چون در طی تعطیلات سرمایه نقدینگی بی هیچ دردسری افزایش می یافت، پس از تعطیلات، قیمت محصولات انبار افزایش یافته و این باعث سود می¬شد. اما اکنون فضا عوض شده است. بنابراین دیگر نمی توان چنین سودی از تورم کسب کرد.
باید ببینیم در کلاس جهانی شرکت¬های رقیب چگونه با میانگین هزینه برق و هزینه کارگر، به ترتیب چهار برابر و دو تا دو و نیم برابر گران¬تر از ایران اما بهروری بیشتری دارند. البته اگر آموزش و بهر ه وری را لحاظ کرد من هم موافقم که کارگر در دنیا ارزان¬تر است. یک کارگر ساده در ترکیه ماهیانه 1000 لیر دستمزد، 500 لیر برای هزینه های تامین اجتماعی و هزینه های دیگری مثل غذا و … دارد که مجموعا کارگر ساده برای کارفرما ماهیانه 1700 لیر (یعنی حدود 2074000 تومان) هزینه دارد. و چون کارفرما هزینه را می پردازد، کارفرما کارگر را آموزش می دهد تا به بهره وری بالا برسد. اما در صنعت پلاستیک ما کمتر واحدی به امر آموزش و افزایش بهره¬وری افراد اهتمام دارد. در واقع ارزش دارایی-های یک شرکت سه پایه دارد : 33 درصد برندینگ و بازار، 33 درصد تجهیزات و 34 درصد نیروی انسانی. ریسک پذیرترین قسمت سرمایه در این تقسیم بندی نیروی انسانی است، چون تجهیزات کاملا و برند و بازار نسبتا در دست کارفرماست اما نیروی انسانی قسمتی است که برایش ریسک قائل می¬شوند. کمتر شرکتی در ایران را می¬شناسم که به نیروی انسانی نگاهی چون سرمایه داشته باشد و همچین تعبیری را در عمل پیاده کند.
با وجودی که مواد اولیه از ایران به ترکیه می¬رود و چون مشمول گمرگ و حمل و نقل می شود 20 درصد گران تر می شود و همچنین هزینه برق در ترکیه گرانتر است اما محصولات ترکیه از مشابه محصولات ایرانی که به آنجا صادر شده ارزان تر است و نمی¬توان به راحتی رقابت کرد.
در ترکیه با تعبیری مواجه شدم با این عنوان که صنعتگر پلاستیک از دولت جلو افتاده است. با توجه به اینکه بعد انتخابات ترکیه، پول ملی ترکیه افت پیدا کرد، همکاران من در واحدهای تولیدی در آن¬جا کاهش قیمتی را تنظیم کردند که در هیئت مدیره تصویب و اجرایی شود تا رکود عمیق نشود. افزایش قیمت ها باعث حرکت مصرف مردم به سمت مواد غذایی و کالاهای خیلی ضروری می شود. پلاستیک جزو مایحتاج های ضروری نیست. آن ها قصد داشتند با کاهش قیمت محصولات، مانع عمیق شدن رکود شوند. در واقع جای تعطیلی کارخانه به بهانه سود نداشتن تولید در این شرایط هوشمندانه روش دیگری را پی گرفتند.
تعطیلات خارجی¬ها بر اساس تقویم کاری هر شرکت است. در چین هم تعطیلات نسبتا بلندی وجود دارد اما این تعطیلات بسته به هر استان و نوع صنعت برنامه¬ریزی شده است. این امر را تهدیدی برای سایر بازارها و فرصتی برای خودشان کرده اند. چون نزدیک تعطیلات چین قیمت مواد اولیه در سطح دنیا کاهش جدی دارد و گاهی تا ده درصد قیمت مواد پتروشیمی قبل از تعطیلات کاهش می یابد. در واقع آن ها با سیستم مند کردن تعطیلات خود، بهره های بسیاری ایجاد می کنند. این فضا را ایجاد می کنند که از تامین کنندگان خود امتیازات زیادی بگیرند.

بسپار- معاون وزیر نیرو ادعا کرده اند که برای این تعطیلات با کارخانه ها قرارداد می بندند و در ازای این عمل به آن ها پاداش می دهند. این موضوع برای واحد شما اتفاق افتاده است؟
ترکمان: این را باید از خود وزیر و معاونش بپرسید. استان سمنان یکی از این استان های معین شبکه سراسری است و علاقمند به کاهش مصرف کارخانه¬ها در ایام پیک مصرف برق هستند. حدود دو سال گذشته رئیس شبکه توزیع برق به یکی از واحدهای تولیدی ما اعلام کرده بودند که اگر تعطیلات خود را در مقطع مورد نظر ما برنامه¬ریزی کنید از تخفیفات ما بهره¬مند خواهید شد. همکاران تعطیلات را تنظیم و اجرایی کردند اما مشمول تخفیفی نشدند.
اقلیم ایران نیز در این زمینه موثر است. به عنوان مثال به دلیل حضور پتروشیمی¬ها در جنوب کشور صنایع تکمیلی نیز در این مناطق گرم زیاد است. در سمنان نیز گاهی دمای هوا در روز به بالای 45 درجه سانتی¬گراد می¬رسد. این موارد هم مزید علت است. چون هوای گرم ممکن است منجر به خرابی شود. هر واحد تولید با توجه به اقلیمی که قرار دارد باید پیش بینی ها را انجام دهد.

بسپار- آیا اصولا کارکنان سیستم از این تعطیلات استقبال می کنند؟
ترکمان: مسافرت در ایام اوج تعطیلات به دلیل محدودیت ها و ترافیک معمولا چندان دلچسب نیست. ما با توجه به تقویم کاری خود خیلی به تعطیلات تابستانی دامن نزده¬ایم، اما هر همکاری که نیاز به تعطیلات داشته باشد در مقاطعی مشخص برحسب جداول زمانی به صورت پراکنده و برحسب واحد و خط تولیدی که اورهال می¬شود تنظیم می کنیم و نیاز کارمندان را در نظر می گیریم. از طرفی با توجه به شرایط اقتصادی کارکنان علاقه دارند از مرخصی ها کمتر استفاده کنند یا در مقاطعی استفاده کنند که با هزینه کمتر بتوانند به سفر بروند.

بسپار- هزینه ها و فرصت های این تعطیلات تابستانی برای کارفرمایان و مدیران واحدهای تولیدی چیست؟
ترکمان: تا وقتی اقتصاد تورمی بود این تعطیلات فرصتی بود تا با استفاده از تورم ایجاد شده طی تعطیلات، ارزش افزوده کسب کنند. در حال حاضر فرصتی در این تعطیلات نمی¬بینم مگر اینکه سوء مدیریت¬های مدیران صنعت پلاستیک را بپوشاند.
به عنوان مثال کارخانه¬ای محصولی در سال گذشته را خوب فروخته، دوباره بدون بررسی بازار و به-روز کردن اطلاعات در مورد بازار و رصد رقبا، برای سال بعد هم همان محصول را در برنامه تولید می-گذارد. با توجه به اینکه عموما در تابستان متوجه می¬شوند که نباید به این حجم این محصول را تولید می¬کردند، فرصت خوبی است که به بهانه تعطیلات تابستانی، انبارهایشان را پر تر نکنند و این روند را متوقف کنند.
عموما یکی از چالش های صنعت پلاستیک این است که در حوزه بازاریابی و مارکتینگ کار زیادی صورت نگرفته است. اکنون قطعا نیاز به صنایع خدماتی برای بازاریابی و بررسی و اندازه بازار نیاز است تا واحدهای صنعتی هر وقت خواستند قطعه¬ای تولید کنند، از آن شرکت¬ها درخواست بررسی و همفکری کنند. در دنیا ابتدا برای آزمایش بازار تولید سرد انجام می¬شود سپس این شرکت¬های مشاور، بازاریابی را برای واحدهای تولیدی انجام می¬دهند و سپس بر اساس درخواست و نیاز بازار، تولید گرم که تولید روتین صنعتی است شروع می¬شود.
نود و پنج درصد کارخانه¬های صنعت پلاستیک در ایران، با مدیریت فردی و تفکر فرد اداره می¬شود و توجهی به کارهایی که صنعتگران دنیا انجام می¬دهند، ندارند. تنها پنج درصد دیگر به دنبال نوآوری در مدیریت هستند و با شیوه¬های جهانی شروع به تمرین کرده¬اند. البته این امر نیازمند ملزوماتی از جمله کمک حاکمیت است.

بسپار- نظر و ارزیابی شخصی شما از این تعطیلاتی عرفی چیست؟
ترکمان: به نظرم باید فراتر از تعطیلات صحبت کرد. بهره¬وری صنعت پلاستیک در ایران پایین است. یکی از عوامل این موضوع تعطیلات است بعضی از عوامل دیگر می¬تواند مدیریت، عوامل بیرون سازمانی مثل اقتصاد ما و تحریم¬ها باشد. ولی تحلیلی در دانشگاه شریف توسط دکتر مشایخی و تیم ایشان انجام شده است که نشان می¬دهد،50درصد عدم بهره¬وری سازمان¬ها در ایران ناشی از شرایط داخل سازمان است. یکی از معضلات موثر بر عدم بهره¬وری درون بنگاهی، قطعا همین تعطیلات است.

بسپار- در حاشیه، توصیه شما برای بعد از توافق و رفع تحریم ها برای واحدهای تولیدی صنعت پلاستیک چیست؟ چه آمادگی هایی باید داشته باشند؟
ترکمان: با انجام توافق برخلاف دید عمومی که که شرایط خیلی مهیا می¬شود، در واقع از فضای بسته¬ای وارد فضای بازی می¬شویم در نتیجه برای این فضای جدیدی باید توان واحدهایمان را افزایش دهیم. ترکیه که در صنعت پلاستیک رقیب جدی ما است، بسیار بازار متنوعی دارد و بسیار عملگرا و حرفه¬ای شده است. با همین شرایط تحریم، در خیلی از فروشگاه¬های کشور اجناس خیلی ساده مثل لوازم خانگی مصرفی صنعتگر ما را آزار می¬دهد. جنس چینی ما را آزار می¬دهد. با برداشتن تحریم تجارت تسهیل و قطعا با رقبای جدی روبرو خواهیم شد.
سد تعرفه نیز قرار نیست مانع ورود کالا به ایران شود. این تصمیم سازمان توسعه تجارت و وزیر صنعت و معدن است. چون وزارت بازرگانی قرار بوده بازرگانی را تسهیل کند، می¬خواهد حق مصرف-کننده را ادا کند. نمی¬توانیم هزینه های صنعت پلاستیک را به مردم تحمیل کنیم. این حق طبیعی مردم است که کالای با کیفیت¬تر و با قیمت مناسب¬تر فارغ از اینکه ایرانی است یا خارجی تهیه کنند. حاکمیت هم به این سمت می¬رود که برای حقوق افراد فارغ از شعارها احترام قائل باشد و این امر منتج به واقعیتی شده است که امروز با آن مواجه¬ایم. به عنوان مثال با حداقل عوارض گمرگی پروفیل پلاستیک وارد ایران می¬شود. شرکت¬هایی که با خارجی ها متصل شدند ادامه می-دهند اما شرکت¬های توانمندی که این ارتباط را برقرار نکردند اکنون دچار بحران هستند چون در زمان مناسب در کلاس جهانی حرکت نکردند و بازار مطلوب ایران و حمایت¬های تعرفه¬ای مانع از چابک شدن این واحدها شده بود.
اگر بخواهیم بعد از تحریم در صنعت پلاستیک باقی بمانیم و بازار را به رقبای خارجی تحویل ندهیم، باید با روش¬های جهانی آشنا شویم و در آن بستر حرکت کنیم.

بسپار- اگر صحبت تکمیلی دارید، بفرمایید.
ترکمان: صادرات یکی از عرصه¬هایی است که ما را به کلاس جهانی نزدیک می¬کند. با تجربه کلاس جهانی و صادرات محصول، نقاط ضعف و قوت را در بازار واقعی می¬سنجیم. در صادرات برای عرضه محصول، تنها یکبار فرصت وجود دارد؛ اگر از نظر زمان، قیمت و کیفیت ارائه مناسبی صورت نگیرد، قطعا بازار را واگذار خواهی کرد.
به همکارانم توصیه می¬کنم وارد این فضا شوند و سمت و سوی صنعت پلاستیک را ببینند. فاصله انتقال جنس از گمرک ما تا بازار عراق 24 ساعت است، اما تاجر عراقی ترجیح می¬دهد کالا را با تاخیر یک ماه و نیمه از چین وارد کند. دلیلش هم نامناسب بودن بسته¬بندی کالایی است که از ایران می¬رود و طبق گفته تاجر عراقی محصول را غیرقابل استفاده می¬کند. بازار صادراتی برخلاف بازار داخلی که نصیحت پذیر است، رقابت پذیر است و در آن حق با مشتری است. بازار صادراتی برای بهبود تولید و آشنا شدن با کلاس جهانی خواهد شد.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا