بررسی وضعیت تجاری و صادرات ایران و ترکیه

 بررسی نتایج مطالعات اخیر سازمان تجارت جهانی و بانک جهانی نشان می‌دهد که میان تجارت و رشد اقتصادی کشورها رابطه‌ای مستقیم وجود دارد و شرایط کشورهای در حال توسعه نشان می‌دهد که این کشورها توانسته‌اند در سال‌های گذشته، سهم خود را از اقتصاد جهانی افزایش دهند.

براوردها نشان می‌دهد که سهم مجموع کشورهای در حال توسعه از صادرات جهانی در سال ۱۹۹۰ تنها ۱۶ درصد بوده که این عدد در سال ۲۰۲۱ به ۳۹ درصد افزایش یافته است. صادرات کالایی اقتصادهای در حال توسعه از حدود ۳.۳ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۰۵ با رشدی ۲.۸ برابری به ۹.۶ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسیده است. همچنین صادرات خدمات این کشورها نیز ۵۶۳ میلیارد دلار به ۱.۶ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسیده است.

اتاق بازرگانی تهران در تحلیل سهم تجارت در رشد اقتصادی کشورها به وضعیت ترکیه پرداخته و آمارهای ثبت شده این کشور را با ایران مقایسه کرده است.

متوسط رشد اقتصادی ترکیه در بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ حدودا ۴.۵ درصد بوده اما متوسط رشد سالانه صادرات کالا و خدمات این کشور نزدیک به پنج درصد بوده است. همچنین نزدیک به ۳۰ درصد از رشد اقتصادی ترکیه در این مدت توسط افزایش صادرات تامین شده است. در سال ۲۰۲۱، رشد اقتصادی ترکیه حدودا ۱۱ درصد بوده که یکی از دلایل اصلی آن رشد حدودا ۲۵ درصدی صادرات بوده است.

از سوی دیگر بررسی وضعیت ایران نشان می‌دهد که رشد صادرات کالا و خدمات نقش مثبتی در تامین رشد اقتصادی نداشته و عاملی برای کاهش سرعت آن نیز بوده است. در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، روند عمومی صادرات و واردات واقعی کالا در ایران نزولی بوده که در این بین افت واردات بیش از صادرات تخمین زده می‌شود.

بر اساس داده‌ها در سال ۱۳۹۰، صادرات کالا و خدمات ایران ۲۵۳ هزار میلیارد تومان بوده اما این عدد بر اساس قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵، در سال ۱۴۰۰ به حدود ۲۲۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. میانگین رشد واقعی سالانه صادرات کالا و خدمات در ایران نیز حدودا منفی ۱.۲۹ درصد تخمین زده می‌شود.

به این ترتیب در دهه گذشته، مشارکت صادرات کالاها و خدمات در رشد اقتصادی ایران، در نیمی از دوره مثبت و در نیمی از آن منفی بوده است. در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ نیز این روند با سرعت بیشتری منفی شده است.

ایسنا