افتتاح بزرگترین تلسکوپ رادیویی کامپوزیتی در کشور شیلی

بسپار به نقل از انجمن کامپوزیت می نویسد،بزرگترین تلسکوپ رادیویی جهان که آلما نام دارد به طور رسمی در کشور شیلی راه اندازی گردید.این تلسکوپ رادیویی برای بهتر رصد کردن فضا ساخته شده است و در صحرای آتاکاما (واقع در کشور شیلی) نصب شده است. خاک قرمز این صحرا منظره سیاره مریخ را برای بینندگان تداعی میکند. تلسکوپ رادیویی آلما 50 آنتن دارد و برای کشف اسرار کهکشان به کار میرود این تلسکوپ رادیویی، نور ساطع شده از ستاره هایی که در حال تولد هستند را دریافت میکند . طول موج این نور در حدود چند میلیمتر یا کمتر از یک میلیمتر است و بین امواج مادون قرمز و امواج رادیویی قرار دارد. آنتن های این تلسکوپ رادیویی میتوانند یک مسیر 150 متر تا 15 کیلومتری را طی کنند، به این ترتیب میتوان بزرگ نمایی آلما را تغییر داد. تلسکوپ رادیویی مذکور میتواند طول موج های بلندتری که از فواصل دورتر به زمین میرسند را جمع آوری کند. بنابراین کارایی آن از نمونه های قبلی بیشتر است. 30 سال بود که برای احداث یک رصدخانه رادیویی در صحرای آلما برنامه ریزی می شد و سرانجام با صرف 3/1 میلیار دلار هزینه و 10 سال وقت، این پروژه به بهره برداری رسید. در حال حاضر میتوان با استفاده از این تلسکوپ رادیویی به سوی ناشناخته های کهکشان دریچه ای گشود و اجرام آسمانی که قرن های پیش در نقاط دور دست کهکشان متولد شدند را رصد نمود. رصدخانه مذکور در ارتفاع 5000 متری از سطح زمین قرار دارد بنابراین اختر شناسان برای نفس کشیدن در آن ارتفاع باید با خود اکسیژن حمل کنند.

در مراسم راه اندازی تلسکوپ رادیویی آلما عنوان شد که با استفاده از این نوآوری میتوان هم به عمق حیات در کهکشان دست یافت و هم از سابقه حیات در زمین اطلاعات بیشتری به دست آورد. در پایان مراسم نیز رئیس جمهور کشور شیلی از دانشمندان اخترشناس دعوت کرد که همگی بشقاب های سفید تلسکوپ رادیویی خود را با یک حرکت قوسی به سمت مرکز کهکشان بچرخانند. در این مراسم که از طرف ایستگاه فضایی بین الملی برگزار شده بود دانشمندانی از ناسا و آژانس فضایی کانادا نیز دعوت داشتند تا به دست اندرکاران این اختراع جدید تبریک بگویند.

کار گروهی برای تلسکوپ رادیویی آلما

تلسکوپ رادیویی آلما از 66 بشقاب تشکیل شده است که قطر بیشتر آنها 12 متر میباشد. تصویری که توسط این بشقاب ها گرفته میشود به قدری دقیق است که گویا توسط یک تلسکوپ نوری به قطر 16 کیلومتر گرفته شده است در حال حاضر این تلسکوپ امواجی با طول موج میلیمتری یا زیر یک میلیمتر را دریافت میکند اما در آینده کارایی آن به گونه ای ارتقاء می یابد که وضوح فضایی (قدرت تفکیک پذیری زاویه ای) آن از تلسکوپ فضایی هایل نیز بیشتر شود. قدرت جذب امواج با طول موج یک میلیمتر یا کمتر از آن باعث میشود که تلسکوپ رادیویی آلما بتواند از پدیده هایی که در فضا رخ میدهند اما به علّت وجود گاز و گرد و غبار در روشنایی روز قابل رویت نیستند، تصاویری تهیه نماید. ذرات گرد و غبار موجود در فضا نور مرئی به طول موج میلیمتری با کمتر از یک میلیمتر را جذب میکنند و آن را منعکس مینمایند بنابراین ابرهایی از گاز و گرد و غبار که در محل تولد ستاره های جدید تشکیل میشود و حلقه هایی از غبار که ستارگان را در بر گرفته اند و منشاء تشکیل سیارات هستند توسط آلما شناسایی میگردند. اخترشناسان معتقدند که تلسکوپ رادیویی آلما از راز تشکیل و نابودی ستارگان پرده بر میدارد به نظر آنها با این تلسکوپ رادیویی عملاً مراحل و محل تشکیل سیارات قابل مشاهده است.

این پروژه حاصل همکاری آمریکای شمالی، اروپا، کشورهای شرق آسیا و شیلی میباشد. هر یک از این همکاران حدود یک سوم آنتن های تلسکوپ رادیویی آلما را تولید کردند و بقیه کارهای این پروژه را نیز بین خود تقسیم نمودند. در این پروژه به کشور شیلی کمتر از همکاران دیگر کار واگذر شده بود. بنابراین به عنوان پاداش، در روز افتتاحیه به اخترشناسان شیلی 10% شرکای دیگر فرصت دادند تا با استفاده از این تلسکوپ رادیویی به رصد فضا بپردازند. همکاری این کشورها در تولید تلسکوپ رادیویی آلما سبب شد که دانشمندان آنها بتوانند برای رصد فضا به تجهیزات قوی تری دست یابند. اگر این کشورها میخواستند به طور انفرادی عمل کنند. نمی توانستند چنین تلسکوپ رادیویی با عظمتی بسازند. صحرای آناکاما برای رصد فضا منطقه مناسبی است زیرا در این منطقه خالی از جمعیت، آسمان صاف تر است و امواج الکترومغناطیسی منتشر شده از رادیو و تلویزیون کمتر در یکدیگر تداخل کرده و در نتیجه میتوان امواج رادیویی ستاره ها و کاوشگرها را به راحتی دریافت نمود. ضمناً از آنجا که این تلسکوپ رادیویی در ارتفاع بالایی از سطح زمین نصب شده است، رطوبت موجود در جو زمین نمی تواند جلوی رسیدن امواج رادیویی به این تلسکوپ رادیویی را بگیرد. تلسکوپ رادیویی مذکور بسیار پیشرفته تر از نمونه های موجود میباشد و میتواند طول موجهای یک میلیمتری را نیز دریافت کند. همیشه برای تجهیزات جدیدی که ساخته میشود رقیبی به صحنه می آید که دیگران انتظار آن را ندارند اما میتوان با اطمینان گفت که تا چندین سال دیگر برای این تلسکوپ رادیویی رقیبی پیدا نخواهد شد.

تلسکوپ رادیویی آلما در عین سبکی از استحکام بالایی برخوردار است

در حال حاضر تلسکوپ رادیویی آلما مجهز به 57 بشقاب است ولی قرار است که به زودی با 66 بشقاب کار کند. این بشقاب های عظیم الجثه از فولاد و پلاستیک تقویت شده با الیاف کربن ساخته شده اند. بنابراین از چنان استحکامی برخوردار میباشند که وزن آنها موجب تغییر شکل این سازه نمی گردد. آنتن های مذکور با فناوری پیشرفته ای ساخته شده اند. قطر این آنتن 12 متر و دقت سطحی آن بهتر از 25 میکرون (معادل قطر موی انسان) میباشد. برای پردازش اطلاعاتی که توسط 66 بشقاب جمع آوری میشود، ابررایانه جدیدی ساخته شده است که میتواند در هر ثانیه 10× 17 تصویر گرفته شده را تجزیه و تحلیل کند. این ابررایانه در رصدخانه ای نصب گردید که بنابر اظهارات دانشمندان، بعد از ایستگاه را آهن تبت، دومین سازه مرتفع جهان میباشد. حدود 10 سال پیش که مدیر پروژه آلما به این محل آمده بود هیچ نشانه ای از چنین فناوری وجود نداشت اما در روز افتتاح با دیدن پنجاه بشقاب این تلسکوپ رادیویی واقعاً شگفت زده شد و دستخوش احساسات گردید. الته نباید از نظر دور داشت که برای دیدن چنین روز باشکوهی دانشمندان سختی های زیادی را تحمل کردند. احداث رصدخانه آلما در کشور شیلی باعث شد آنچه که دور از چشم و در فضا رخ میدهد قابل رویت شود.