اختصاصی بسپار/ چگونه اندازه‌‌ی گلویی‌ها، راهگاه‌ها و مخروطی‌‌ها را به‌درستی طراحی کنیم (بخش پنجم و پایانی)
گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر اندازه مخروطی (sprue)، راهگاه (runner) و گلویی (gate) را برای اولین بار نزدیک به مقدار ایده‌‌آل به‌‌دست بیاورید، بدون این‌‌که وقت زیادی را صرف فرمول‌‌های بسیار پیچیده کنید.
در بخش اول این مجموعه مقالات، در مورد اهمیت عمق گلویی و عرض گلویی مناسب بحث شد. در بخش دوم، دو نوع گلویی مختلف و هم‌‌چنین طول عرصه (land) گلویی و زمان سرد شدن گلویی بحث شد. در بخش سوم، گلویی‌‌های لبه‌‌دار (edge gate) و اندازه‌‌های راهگاه صحبت شد. در بخش چهارم، در مورد نمای سطح راهگاه، برطرف کردن برخی توصیه‌های نادرست و نحوه اندازه‌گیری بوش مخروطی بحث شد.
در بخش پایانی چندین نکته و ترفند ارزشمند مربوط به گلویی‌ها، راهگاه‌ها و مخروطی‌‌ها آورده شده است.
راهگاه
• سه نوع راهگاه کاملا گِرد، سهمی شکل و ذوزنقه‌ای به ترتیب در قالب تزریق استفاده می‌شوند.
• همیشه از طرح‌های راهگاه چندحفره‌ای استفاده کنید. قالب‌های چندحفره‌ای در ذات خود دارای مشکلات متوازن‌‌سازی (balancing) هستند. مشکل را با طرح‌های راهگاه استخوان ماهی، نردبانی یا انواع دیگر طرح‌های راهگاه نامتوازن حل نکنید.
• بعضی از طرح‌های راهگاه می‌توانند در تقاطع‌ها جرم زیادی داشته باشند. از این‌‌رو، همان‌طور که در شکل 1 نشان داده شده است، این تقاطع‌ها اغلب بدون تاثیر بر فشار یا جریان ماده، دارای یک بخش توخالی در مرکز می‌شوند.
شکل 1: یک تقاطع راهگاه با بخش توخالی در مرکز.
• همان‌طور که در شکل 2 نشان داده شده است، یک مهندس زیرک متن را روی یک راهگاه قالب حکاکی کرده است تا به کاربر کمک کند قطعات مشابه را برای مرتب‌‌چینی و سرهم‌‌بندی شناسایی کند. حکاکی شماره حفره روی راهگاه نیز هنگامیکه قطعات بسیار کوچک هستند یا الزامات زیبایی اجازه افتادن شماره حفره روی قطعه را نمی‌دهد، مفید است.
شکل 2: یک راهگاه حکاکی شده.
• هرگز راهگاه را روی خط جدایش دو یا چند درونه (insert) قالب قرار ندهید. فشار تزریق سعی می‌کند اجزا را از هم دور کند، در نتیجه پلیسه ریزی ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث چسبیدن راهگاه شود.
• طراحی قالب با یک میله راهگاه یا بلوک راهگاه جداگانه کمی بیشتر هزینه خواهد داشت اما مزایای متعددی، به‌ویژه برای قالب‌های پرکارکرد دارد:
1. هرگونه تنظیمات اندازه برای راهگاه، سریع‌تر و راحت‌تر انجام می‌شود.
2. قرار دادن یک کانال سرمایش در داخل درونه روی یک مدار جداگانه، آسان‌تر است که می‌تواند به کاهش زمان چرخه کمک کند.
3. در صورت بروز پلیسه در خط جدایش، راهگاه‌‌های جاگزاری شده را می‌توان ماشین‌‌کاری کرد و یا کمی پر کرد. این امر باعث می‌شود دیگر نیازی به تنظیمات ارتفاع برای حفره‌ها، هم‌‌بندها (interlock)، بادامک‌ها یا راه‌‌بندها (shutoff) نباشد.
4. این درونه‌‌ها را می‌توان از مواد مختلفی مانند یک فولاد ابزار با سختی زیاد برای مواد ساینده یا مواد رسانای گرمایی برای چرخه‌های سریع‌تر ساخت.
• تله‌های پلیسه در هر سامانه راهگاه سرد مفید هستند، چه قالب دوصفحه‌ای، سه‌صفحه‌ای و یا قالب دارای صفحه پران (stripper) باشد.
• در هر تقاطع راهگاه یک سرریز (overflow) اضافه کنید. این مورد مخصوصا در قالب‌های دارای صفحه پران هنگامیکه در مقابل مخروطی، چاهک سرد (cold well) وجود ندارد، مهم است. طول سرریز باید 1 تا 5/1 برابر قطر یا عرض راهگاه باشد. همان‌طور که در شکل 3 نشان داده شده است، سرریز بسیار خوب کار می‌کند.
برگردان: دکتر فاطمه خودکار
[email protected]
(ادامه دارد …)
متن کامل این مقاله را در شماره 230 ماهنامه بسپار که در نیمه آذرماه ۱۴۰۰ منتشر شده است بخوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
