اختصاصی بسپار/ پسماندهای پلاستیکی جهان و افزایش پتانسیل بازیافت

گروه ترجمه وتولید محتوا در بسپار/ ایران پلیمر برای درک کلی اثرات جهانی تولید پسماند و به خصوص پسماندهای پلاستیکی، تمایز بین کشورها براساس درآمد، مناسب تر از تمایز آن ها براساس منطقه جغرافیایی است. داده های زیر در گزارش سال 2012 در مورد مدیریت پسماند جامد جهانی توسط بانک جهانی جمع آوری شد. چون داده های برخی از کشورها از بین رفته و از سال های مختلف، و براساس روش های ارزیابی متفاوتی بودند، اعداد تنها تخمین زده شده اند.

وابستگی تولید پسماند را به سطح درآمد نشان می دهد. کشورهای با درآمد کم، حداقل و کشورهای با درآمد زیاد، حداکثر پسماند جامد را برطبق درآمد سرانه تولید می کنند. محدوده وسیع، ازجمله از 7/0 تا 14 کیلوگرم بر واحد سرانه بر روز برای کشورهای با سطح درآمد بالا، از نابرابری های گروه های سطح درآمد ناشی می شود. پیش بینی می شود پسماند تولید شده در تمام مناطق جغرافیایی و سطوح درامد به علت افزایش جمعیت و شهرنشینی افزایش یابد. با این حال، سطح درآمد بالاتر یک کشور، آهنگ رشد کمتر تولید پسماند را پیش بینی می کند.
جمع آوری پسماند برای دستیابی به منابع دفن شده درون پسماند موثر است. با این حال، آهنگ جم آوری بین 41 درصد در کشورهای کم درآمد و 98 درصد در کشورهای پر درآمد متفاوت است و اساسا به علت هزینه های مربوط به جمع آوری است. در کشورهای کم درآمد، خدمات جمع آوری 80 تا 90 درصد از بودجه پسماند جامد شهری (MSW) را تشکیل می دهد. در کشورهای پر درآمد، می تواند تا 10 درصد از بودجه پسماند جامد شهری باشد. مصرف کنندگان می توانند پسماند خود را در منبع، ازجمله در سطل های مختلف، جداسازی کنند یا پسماند جدانشده می تواند در کارخانجات سواکننده (sorting) جداسازی شود. کشورهای درحال توسعه عمدتا از سامانه های تک جریانه (single-stream) استفاده می کنند که در آن بازیافتی ها توسط برچین (pickers) پسماند درطول فرایند جمع آوری، که قبل از جمع آوری شروع شده و در محل های دفع اتمام یافته، جمع آوری می شوند. کشورهای پر درآمد، از سامانه های تک جریانه یا چند جریانه (multiple-stream)، ازجمله ترکیبی از جمع آوری از خیابان (curbside، جمع‌آوری پسماند از محل‌هایی در کنار خیابان) و سطل های عمومی، استفاده می کنند که در آن جمع آوری به طور مکرر است و کارخانجات سواکننده بسیار خودکار و موثر هستند. مقدار کل بازیافتی ها و کیفیت آن ها وابسته به درجه جداسازی است.

تولید پسماند جاری بر درآمد سرانه برحسب سطح درآمد (نشان دهنده حدود بالا و پایین و متوسط تولید پسماند).

ترکیب بندی (composition) پسماند برای تخمین پتانسیل بازیافت منابع ارزشمند و بازیابی انرژی مهم است. ترکیب بندی پسماند، بسامد (تناوب) جمع آوری و دفع را تحت تاثیر قرار می دهد و توسط عواملی هم چون توسعه اقتصادی، آب وهوا، منابع انرژی و هنجارهای فرهنگی تحت تاثیر قرار می گیرد.
همان طور که در شکل 2 نشان داده شده است، بخش آلی در کشورهای کم درآمد بیشترین و در کشورهای پر درآمد کم ترین است. با پیشرفت شهرنشینی و افزایش ثروت یک جامعه، مواد معدنی بیشتری (پلاستیک ها، کاغذ و آلومینیوم) مصرف می شوند. ذکر این نکته مهم است که مقدار کل پسماند آلی بر درآمد سرانه به طور متوسط در کشورهای پر درآمد هنوز 5/1 برابر بیشتر از کشورهای کم درآمد است. در مورد بخش های دیگر نیز همین موضوع صادق است؛ برای مثال مقدار کل پسماند پلاستیک و پسماند کاغذ به ترتیب 9/4 و 22 برابر بیشتر است. جغرافیا و آب وهوا، ترکیب بندی پسماند را تحت تاثیر قرار می دهند. این، استفاده از مصالح ساختمانی (برای مثال، چوب، آجر یا فولاد)، پسماند باغبانی و مقدار خاکستر را تعیین می کند. آخری مربوط به منبع انرژی غالب نیز است. مناطقی که در آن ها انرژی برای پخت وپز، گرمایش و روشنایی توسط سوختن چوب و زغال سنگ تولید می شود مقدار خاکستر بیشتری دارد. برای مثال شکل 11 (در ادامه ی مقاله) را ببینید که تجزیه پسماند را در چین در سال 2000 نشان می دهد که در آن مقدار خاکستر در بخش سایر گنجانیده شده است.

 

برگردان: مهندس رویا پورشوشتر
[email protected]

 

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره ۲۱۹ ماهنامه بسپار که در نیمه دی ماه ۹۹ منتشر شده است می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق فیدیبو و طاقچه قابل دسترسی است.