آیا کیسه‌های پلاستیکی زیست‌تخریب‌پذیر واقعا تجزیه می شوند؟/ نتیجه یک پژوهش …
گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ ایران پلیمر کیسه‌های پلاستیکی برای حمل بار سبک بسیار مناسبند. اما بسیاری از آن‌ها پس از یک بار استفاده دور انداخته می‌شوند. برخی از این کیسه‌هایی که دور انداخته می‌شوند ممکن است به عنوان زباله به جانوران به ویژه در اقیانوس‌ها آسیب برسانند. این یکی از دلایلی است که برخی شرکت‌ها از کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر استفاده می‌کنند. این مواد قاعدتا باید سریع‌تر از پلاستیک‌های معمولی تجزیه شوند. اما نتایج یک مطالعه جدید در انگلیس نشان داده که الزاما چنین اتفاقی نمی‌افتد.
آقای Richard Thompson، زیست‌شناس دریایی در دانشگاه Plymouth انگلیس می‌گوید: پلاستیک‌های یک بار مصرف یک منبع بزرگ تولید زباله در دنیا هستند. ما به دنبال آزمون این فرضیه هستیم که آیا پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر واقعا می‌توانند به کاهش آلودگی پلاستیک‌ها کمک کنند؟
مواد اغلب از طریق پوسیدگی یا فرسایش از بین می‌روند. طی این فرایند معمولا میکروب‌ها از این مواد تغذیه می‌کنند، مولکول‌های بزرگ را به مولکول‌های کوچک‌تر و ساده‌تر (مانند دی‌اکسید کربن و آب) می‌شکنند. سایر موجودات زنده می‌توانند از این موادِ تجزیه شده تغذیه کرده و رشد کنند.
مسئله‌ای که در این میان وجود دارد این است که میکروب‌های اندکی وجود دارند که بتوانند کیسه‌های پلاستیکی پایه نفتی را تجزیه کنند. بنابراین این مواد به راحتی فرسوده نمی‌شوند.
پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر اغلب از موادی ساخته می‌شوند که قابل تجزیه توسط میکروب‌ها هستند. همچنین پلاستیک‌های دیگری در این رده وجود دارند که در صورت قرار گرفتن در معرض آب یا نور خورشید تجزیه می‌شوند. همچنین مدت زمان ازپیش‌تعیین‌شده‌ای برای شکستن پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر وجود ندارد. برخی پلاستیک‌ها ممکن است شرایط ویژه‌ای را مانند گرما بطلبند تا کاملا بشکنند.
جهت مطالعه این فرضیه، این گروه پژوهشی 80 پلاستیک یک بار مصرف اما زیست‌تخریب‌پذیر از چهار نوع متفاوت را برای آزمایش از فروشگاه‌ها جمع کردند. این کیسه‌ها با گروهی از کیسه‌های پلاستیکی معمولی مقایسه شدند. برای آزمایش، برخی از این کیسه‌ها در آب اقیانوس انداخته شدند و برخی را نیز در خاک باغچه دفن کردند. برخی دیگر نیز به دیوار و در معرض باد آویخته شدند. در نهایت تعدادی نیز در یک محفظه بسته و تاریک در آزمایشگاه قرار داده شدند.
پژوهشگران این مطالعه به مدت سه سال این پلاستیک‌ها را تحت نظر داشتند و در انتها میزان شکست و تخریب این پلاستیک‌ها را اندازه گرفتند. اغلب این کیسه‌ها در آب دریا و اقیانوس تجزیه نشدند. همچنین 3 مدل از این 4 مدل پلاستیک زیست‌تخریب‌پذیر حتا پس از 3 سال هنوز قابلیت حمل 2.25 کیلوگرم بار را بدون پاره شدن داشتند. پلاستیک‌های معمولی نیز چنین شرایطی داشتند. تنها کیسه‌هایی که به عنوان کیسه‌های قابل تبدیل به کود فروخته می‌شوند به صورت کامل از بین رفته بودند.
کیسه‌هایی که در هوای آزاد قرار داده شده بودند، خروجی متفاوتی داشتند. طی 9 ماه همه این کیسه‌ها به ذرات کوچک‌تری تبدیل شدند. اما این مسئله از فرسایش متفاوت است. قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، آب یا هوا می‌تواند به شکستن پیوندهای شیمیایی کمک کند که مولکول‌های پلاستیک را در کنار هم نگه میدارد. با این حال این شرایط نمی‌تواند مولکول‌های بزرگ را به مولکول‌های ساده‌تر بشکند از این جهت حاصل تکه‌های کوچک پلاستیک است. Taylor Weiss می‌گوید: پلاستیک ممکن است ناپدید شود اما ماده خیر. شکستن پلاستیک‌ها به تکه‌های کوچک‌تر با همان ساختار ممکن است نقطه شروع خوبی باشد چرا که ممکن است سبب شود هضم آن را توسط میکروب‌ها ساده‌تر کند.
این قطعات که هر کدام از یک دانه برنج کوچک‌ترند به راحتی می‌توانند در محیط زیست پخش شوند. برخی از آن‌ها مسافت زیادی را در هوا طی می‌کنند و برخی به اقیانوس‌ها می‌رسند. حیوانات گاهی این مواد را با غذا اشتباه می‌گیرند.
Marty Mulvihill، شیمی‌دان و بنیان‌گذار شرکتی در حوزه تولید محصولات ایمن برای انسان و محیط زیست می‌گوید: از اینکه برخی از این کیسه‌های پلاستیکی بعد از 3 سال هنوز می‌توانند بار حمل کنند شگفت‌زده شده است اما این مسئله که فرسایش به صورت کامل صورت نگرفته برایش عجیب نبوده است.
محیط‌های مختلف شامل انواع و تعداد گوناگونی میکروب هستند. شرایط فیزیکی در این محیط‌ها نیز متفاوت است. در زیرِ زمین نور خورشید و اکسیژن کمتری وجود دارد و چنین عواملی می‌تواند بر سرعت فرسایش تاثیرگذار باشد.
پژوهشگران این مطالعه در نهایت نتیجه گرفتند که به صورت کلی، هیچ یک از انواع کیسه‌های پلاستیکی در هیچ محیطی به صورت منظم و یکدست از بین نمی‌روند. Mulvihill می‌گوید: اینکه یک ماده زیست‌تخریب‌پذیر است به این معنی نیست که باید دور انداخته شود.
اما اگر کیسه‌های پلاستیکی زیست‌تخریب‌پذیر در محیط زیست تجزیه نمی‌شوند، چه باید کرد؟
Thompson می‌گوید: از کیسه‌های کمتری استفاده کنید، یا از کیسه‌های تمیز پلاستیکی بیش از یک بار استفاده کنید و یا از کیسه‌های چندبارمصرف استفاده کنید. هزاران سال است که آدم‌ها چیزهایی با خود حمل می‌کنند. کیسه‌های پلاستیکی یک بار مصرف در دهه 70 متداول شد. تحت چنین شرایطی استفاده از کیسه‌های پلاستیکی ساده‌تر بوده است اما این رفتاری است که باید تغییر کند.
