آب پرفشار، روشی جدید برای تمیز کردن ماردان

برگردان: دکتر فاطمه خودکار

[email protected]

 

چکیده

هر فردی در کارخانه قالب­گیری مشکل مشابهی برای تمیز کردن ماردان دارد. تا زمانی که جایگزینی برای ماردان ندارید، آن را خارج نکنید. در این مقاله، روش­هایی برای برخورد با این مسئله گزارش شده است.

همیشه جای سوال است که روزی چندبار تزریق در فرایند قالب­گیری انجام می­شود؟ بدون شک تعداد زیادی انجام می­شود، اما تمام تزریق­ها، قطعات قابل قبولی را نمی­سازند. مقدار تزریق، یکنواختی مذاب، مخلوط رنگی، شتک (splay)، آلودگی، تغییرات مواد و ایجاد لکه­ های سیاه و سفید تنها برخی از دلایل رد شدن قطعه است.

این مشکلات از نظر وقت و هزینه، مبالغ هنگفتی را برای شرکت در پی دارد. برخی دلایل احتمالی برای بروز این مشکلات وجود دارند که همگی روی جزء حیاتی دستگاه قالب­گیری، یعنی ماردان، تاثیر دارند. در بسیاری از مواقع عیب­ یابی، ماردان، تکه­ ی فراموش شده از پازل است. برخی از وظایف ماردان رفت و برگشتی که در هر چرخه باید انجام دهد را در نظر بگیرید:

1. فشرده ­سازی گرانول­ ها برای ناحیه­ی گذار،

2. راندن هوا و مواد فرار به خارج از گلویی خوراک ­گیر،

 3. خوارک­دهی بسپار به ناحیه­­ی گذار،

4. یکنواخت ­سازی مذاب بسپار­های مختلف بدون ایجاد تغییر رنگ و یا تخریب،

5. تغییرات بسپار و رنگ با حداقل مقدار زمان و بسپار هدر رفته،

6. داشتن مقدار تزریق ثابت،

7. ایجاد فشار پشت ریژه (دای) ثابت.

انجام هر مورد به ­طور یکنواخت دشوار است. در این مقاله، توضیح می­دهیم که چرا ماردان تمیز و به خوبی نگهداری شده این وظایف­ را موثرتر و با زحمت کمتری انجام خواهد داد. سپس توضیح می­دهیم که چگونه ماردان رفت و برگشتی را از نظر مکانیکی تمیز کنید.

بسیاری از قالب­سازان از یک یا چند آمیزه ­ی پاکسازی (purging) تجاری برای تمیز کردن ماردان استفاده می­کنند. زیرا در مقایسه با بیرون کشیدن ماردان برای تمیزکاری، پاکسازی ماردان آسان­تر، سریع­تر و ارزان­تر است و هم­چنین زمان کمتری می­برد. چراکه بیرون کشیدن ماردان و تمیزکاری آن زمان­بر است.

بیرون کشیدن و تمیز کردن ماردان، کار سختی است. زیرا طی این مدت، دستگاه قطعه ­ای تولید نمی ­کند و این به معنای سود کمتر است. این کار دشوار، گرم، کثیف، پر زحمت و وقت­ گیر است. هیچکس از روزی که قرار است ماردان برای تمیزکاری خارج شود لذت نمی­برد. معمولا مراحل جداسازی قطعات (بسته به سازنده یا نوع دستگاه ممکن است متفاوت باشد) عبارتند از:

1. سیلندر تا دمای ذوب آخرین بسپار گرم می­شود.

2. پس از تخلیه بسپار از سیلندر، ممکن است آمیزه ­ی پاکسازی برای شروع فرایند تمیزکاری استفاده شود.

3. توده خوراک خارج می­شود.

4. افشانک (نازل)، نوارهای گرمکن، ترموکوپل ­ها و درپوش انتهایی از هم جدا می­شوند.

5. موتور، جفت نشده و یا جدا ­شده است.

6. ماردان با هر وسیله­­ی ممکن نظیر دستکش­ها، بالابرها یا لیفتراک ­ها خارج می­شود.

هر یک از این مراحل می­تواند به تنهایی کابوسی باشد. درپوش انتهایی ماردان­ها، پیچ و مهره­­ ها (bolts)، سیم­ها، و غیره می­توانند با بسپار مذاب یا تخریب شده پوشیده شوند. هم­چنین ممکن است پیچ و مهره­­ها زنگ بزنند و یا بشکنند. برداشتن نوک افشانک و حلقه بررسی (check ring) اغلب تجربه ­ی عملی قابل توجهی می­خواهد، به خصوص اگر فردی استفاده از ضد جوش­ خوردگی (anti-seize) را فراموش کند و یا از نوع اشتباهی استفاده کند. هر کدام از این مراحل می­تواند خسته­ کننده و وقت­گیر باشد.

هم­چنین ماردان می­تواند آسیب ببیند، یا اینکه در حین تمیزکاری آن ممکن است پره ­های آسیب­ دیده یا مشکلات دیگری بیابید که ممکن است منجر به تعمیرات هزینه­بر شود. به ­علاوه، فشاری که به دستگاه برای تولید وارد می­شود را فراموش نکنید. به خاطر داشته باشید تا زمانی که چاره­ی دیگری ندارید، ماردان را برای تمیزکاری خارج نکنید.

اما ماردان تمیز و به خوبی نگهداری شده می­تواند برونداد بیشتر، زمان برگشت ماردان کوتاه­تر، آلودگی کمتر، تغییرات رنگ و بسپار سریع­تری را فراهم کند. بنابراین، چگونه این کار را با حداقل هزینه، تلاش و زمان توقف انجام دهیم؟

اول باید دید که ماردان چگونه کار می­کند؟ اگر مشکوک هستید که شیریک ­طرفه نشتی دارد، یک جایگزین سفارش دهید. بسیاری از قالب­سازان برای اطمینان یافتن از آنچه که نیاز دارند باید جایگزین قطعات معیوب را در دست داشته باشند. آیا پیچ و مهره­ ها، ترموکوپل­ ها، سیم­ ها، نوارهای گرمکن یا اجزای دیگری وجود دارند که نیاز به تعویض داشته باشند؟ پیش از آغاز پیاده ­سازیِ (teardown) اجزاء، آن­ها را سفارش دهید. اطمینان حاصل کنید که ابزار مناسبی برای انجام پیاده ­سازی دارید. با داشتن ابزارها و قطعات جایگزین موردنظر، پیاده ­سازی را شروع کنید.

هنگامی­که ماردان داغ را بیرون می­کشید، سعی کنید تا جای ممکن بسپار مذاب روی پره­ ها را بردارید. پیش از بیرون کشیدن ماردان، رانشگری با پلی ­اتیلن دارای جرم مولکولی زیاد توصیه می­شود. هنگامی­که ماردان را بیرون کشیدید (اگر چند نفر برای کمک دارید) از یک چاقوی هوا و انبردست برنجی برای کندن PE استفاده کنید. PE اغلب چسبناک است و مقداری از بسپار باقی مانده و مواد تخریب شده را از روی پره ­ها می­کَند.

در ادامه برخی از روش­های رایج تمیزکاری آورده شده است:

1. تمیزکاری به ­طور دستی: هنگامی که ماردان خارج شد و روی پایه­ هایی ایمن نصب شد، با استفاده از ابزارهایی مانند توری مسی، چاقو بتونه برنجی، و برس سیمی با صبر و حوصله شروع به تمیز کردن آن کنید. تاکید می­شود با صبر و حوصله انجام دهید، زیرا تعمیرکار بی­حوصله اغلب با پیچ گوشتی­، برس سیمیکه با برق یا هوا کار می­کند و سایر ابزارهای تیز به جان ماردان می­افتد و پیش از آنکه بفهمید، ماردانی پر از خراش خواهید داشت.

خلاص شدن از بسپار تخریب شده به این روش،­ به علت ایجاد خراش ­ها، تنها اوضاع را بدتر می­کند. چرا؟ در فرایند ذوب بسپار نیاز به سُرش روی ماردان و چسبیدن به دیواره­ ی سیلندر است. خراش­ها مشابه از زیر برش­ها (undercuts) عمل می­کنند. آنها بسپار را در خود نگه می­دارند و تخریب یا شکل­گیری لکه­های سیاه را سرعت می­بخشند. تمیزکاری زمان قابل توجهی می­برد. جای تعجب نیست که مردم اغلب آخرین مرحله­ی ساب‌زنی (buffing) و براق­ سازی (polishing) ماردان را با ترکیب مناسب تمیزکاری/ ساب‌ زنی مانند Semichrome کنار می­گذارند.

2. اشتعال (burn-off): روش دیگر برای از بین بردن بسپار باقی مانده و مواد تخریب شده است. این روش آسان­تر از تمیزکاری به­طور دستی است، اما دماهایی که ماردان در معرض این فرایند قرار می­گیرد، می­تواند گاهی موجب تاب برداشتن، تاول، و یا تغییر میزان سختی ماردان شود.

3. یخ پاشی (dry-ice blasting): روش جدیدی است که به سادگی کار می­کند. در این روش از دانه­های CO₂ برای “ماسه پاشی” (sand blast) کربن گرمادیده یا بسپار تخریب شده استفاده می­شود. این روش نیاز به تجهیزات جدید با نوع درستی از دانه­ی CO₂ و دانه­ساز (pellet generator) دارد. همچنین یک روش دستی است.

4. آب پرفشار: 

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره 177 ام ماهنامه بسپار که در خرداد ماه منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکارخانم ارشاد تماس بگیرید. امکان اشتراک آنلاین بر روی صفحه اصلی همین سایت وجود دارد.