گفت و گو با دکترشیرمحمدی، موسس و رییس هیات مدیره نمایشگاه دائم صادرات و فرصت های سرمایه گذاری: ما تولیدکننده را صادرکننده می کنیم!

بسپار / ایران پلیمر نمایشگاه دائم صادرات و فرصتهای سرمایه گذاری به منظور ارزیابی و ارایه توانمندیهای تولیدی و خدماتی و نیز معرفی فرصتهای سرمایه گذاری ایران در قالب Iran first private investment promotion agency تاسیس و راه اندازی شده است. ارایه خدمات تسهیل گری تجاری و سرمایه گذاری داخلی و خارجی به صورت فیزیکی و همچنین در فضای مجازی (پلتفرم شیرال)، در کنار ارایه خدمات تجاری business services از جمله آموزش و فضای مشترک کاری shared offices و سایر امکانات موجود در کارخانه نوآوری واقع در میدان آزادی، ابتدای جاده مخصوص کرج از دیگر اهداف ایجاد این مرکز است. مدت زیادی از آغاز به کار آن نمی گذرد ولی در این مدت کوتاه شرکت های زیادی وارد آن شده و توانسته اند با بازارهای بزرگ صادراتی مبادلات اطلاعاتی پیدا کنند. 
برای آشنایی بیشتر خوانندگان بسپار با کم و کیف فعالیت این مرکز گفتگویی با دکتر علیرضا شیرمحمدی، موسس و رییس هیات مدیره این مجموعه انجام داده ایم که در زیر می خوانید.

شیرمحمدی: علیرضا شیرمحمدی هستم، فوق لیسانس مدیریت بازرگانی از دانشگاه امام صادق(ع) و دکترای مدیریت استراتژیک از دانشگاه خوارزمی. سابقه فعالیت من کاملا در بخش خصوصی بوده و از شروع کارم، در حوزه بین الملل و عمدتا متمرکز در حوزه صادرات بوده ام. زمانی که وارد محیط بین الملل شدم اولین کاری که شروع کردم بحث گردشگری بود. یعنی در سن 18 سالگی کارم را با گردشگری شروع کردم و دلیل آن هم این بود که دانشگاه اجازه نمی داد که کار و فعالیت داشته باشیم. الزاما از شنبه تا چهارشنبه تا ساعت 5 بعدازظهر در دانشگاه حضور داشتیم و شب هم امکان خروج نداشتیم. چون دانشگاه امام صادق(ع) یکسری پروتکل های این شکلی دارد و من هم عاشق کار و  فعالیت بودم و کم کم متوجه شدم که یکسری از کشورهای دنیا هستند که پنج شنبه و جمعه ها کار می کنند و این فرصت خوبی بود. بعضی از کشورها با ما اختلاف ساعت داشتند و از این اختلاف ساعت ها نیز به خوبی استفاده کردم و در آن زمان یعنی اوایل جوانی، بحث گردشگری را شروع کردم. این ورود من به محیط بین الملل بود و اعتقادم بر این است که یک ورود بسیار خوب هم بود به دلیل اینکه من را با فرهنگ های مختلف آشنا کرد و الان هم که فکرش را می کنم دلم برای آن زمان واقعا تنگ می شود، چون با آدم ها و فرهنگ ها سر و کار داشتم و از آن زمان یک حسی در من وجود داشت که ما یک چیزهای خوبی و یکسری توانمندی هایی در کشورمان داریم که خارجی ها اینها را نمی شناسند و ما هم اینها را خوب معرفی نکرده ایم. این زنگی بود که از آن زمان در حوزه گردشگری در گوش من به صدا درآمد و شاید آرزویی را برای من ایجاد کرد که بتوانم یک زمانی ایران را به شکل صحیح به دنیا معرفی کنم. امروز که در حوزه صادرات با هم صحبت می کنیم یکی از مهمترین و بزرگترین چالش هایی که در کشور داریم همین معرفی است. یعنی کشورهای همسایه ما که در سال بیش از 1300 میلیارد دلار کالا وارد می کنند. کالایی داریم که مثلا در قوچان و یا خراسان شمالی تولید می کنیم ولی کشور ترکمنستان با دوبرابر قیمت از کشور دیگری تهیه می کند و این ضعف معرفی ما بوده و در واقع آنها مقصر نیستند، ما مقصر اصلی هستیم که را به خوبی محصولات را معرفی نکردیم. این چالش معرفی، چالش جدی در ایران است و از همان زمان یادم هست که برایم آرزو بود که یک جایی برسیم و بتوانیم خودمان را خوب به دنیا معرفی کنیم.

بسپار – در خصوص عدم معرفی صحیح نمونه های دیگری هم برای مثال سراغ دارید؟
شیرمحمدی: در صنعت مثال های متعددی وجود دارد. مثلا ترکیه مواد اولیه پلی اتیلن را از ایران تهیه می کند و بعد در ترکیه از گاز و برقی که از ایران وارد می کند و با نیروی انسانی که 20 تا 30 درصد گرانتر است، لوله تولید می کند و اکثر صنایع ترکیه هم در غرب این کشور قرار دارند و از آنطرف لوله را حمل می کنند (حمل لوله هم یعنی حمل هوا) از شمال ایران 4000 کیلومتر می گذرانند و  به کشور ترکمنستان می رسند! شاید با 20 تا 30 درصد قیمت بالاتر و اتفاقا در مسیرش هم دو کارخانه بزرگ لوله سازی هست که آنها خیلی هم از فروش خود راضی نیستند و این یک معادله محسوب می شود که باید حل کنیم. چرا ترکیه می تواند با 20 تا 30 درصد گرانتر به کشور ترکمنستان لوله ای که مواد اولیه و انرژی آن از ایران بوده را بفروشد، ولی کارخانه ما که در مشهد در حال ورشکستگی است یا اینکه وضعیت خوبی در فروش ندارد نمی تواند؟! این نشان می دهد که ما در حوزه صادرات نیازمند دانش هستیم و همانطوری که تولید دارای یک فناوری است موضوعاتی مثل سرمایه گذاری خارجی و صادرات هم یک دانشی در آن وجود دارد که ما خیلی به آن دقت نکرده ایم. 
دیدگاه ما این است همانطور که در تولید فناوری وجود دارد، در حوزه صادرات هم دانشی وجود دارد که تا این دانش و تولیدکننده در کنار همدیگر قرار نگیرد، تولید کننده موفق نخواهد بود.

بسپار – نمایشگاه دائمی صادرات و سرمایه گذاری با چه هدفی و چگونه شکل گرفته است؟
شیرمحمدی: همانطور که گفتم، چالش اصلی این بود که نتوانسته بودیم خود را خوب معرفی کنیم. امروز هیات های تجاری زیادی وارد بازار ایران می شوند، معمولا این هیات های تجاری می روند در سازمان هایی که در ایران دعوتشان کردند، دور یک میز می نشینند و یک آقایی هم یک سخنرانی می کند. مثلا هیاتی از هند آمده. سخنران می گوید که حتما باید رابطه ما با هند توسعه پیدا کند و چرا توسعه پیدا نکرده است … بله خیلی خوب است که توسعه پیدا کند. اما هیچ وقت نمی گوید چگونه باید این رابطه توسعه پیدا کند؟ این موضوع اول است. هیات های خارجی که وارد بازار ایران می شوند می توانند توانمندی های ایران را در قالب یک فضایی در فاصله زمانی یک ساعت از مرکز شهر در اینجا و در نمایشگاه دایمی صادرات و سرمایه گذاری (یا کارخانه نوآوری) ببینند و با توانمندی های ایران آشنا شوند. از آن گذشته این در دنیا یک مدل محسوب می شود. یعنی در کشورها زمانی که یک هیات تجاری وارد کشورشان می شود می آیند توانمندی های کشورشان را در یک مرکز نمایش می دهند و آنها با این توانمندی ها آشنا می شوند. اتفاقات خوب زیادی  افتاده و واقعا انگیزه و انرژی ما هر روز بیشتر می شود. خوب هیات های خارجی که وارد مرکز می شوند و بازدید می کنند همیشه این موضوع را به ما می گویند؛ قبلا که وارد ایران می شدیم صرفا به جلسه ای می رفتیم و صحبت و سخنرانی و در نهایت برمی گشتیم. ولی امروز دارد کارهای عملیاتی اینجا انجام می شود. مثلا یک هیاتی را از کشورهای همسایه دعوت کردیم و مرکز را بازدید کردند. دیدند در اینجا کالایی را داریم که از نظر قیمت و کیفیت خیلی بالاتر از محصولی است که آنها از کشورهای دیگر وارد می کنند. نه تنها برای خرید اقدام کردند بلکه با تولید کننده بر سر مسایل مالی و گشایش ال سی و خط اعتباری هم به توافق رسیدند. 
پس کار ما در آن چالش معرفی، ارایه خدمات به مجموعه هایی است که در مرکز ما مستقر می شوند. حوزه دوم این است که بسیاری از تولید کننده های  ما صرفا تولید کننده هستند و کما اینکه نامشان هم تولید کننده است و اصولا ما نمی توانیم از یک تولید کننده ای که در شرایط سخت فعلی دارد یک کالایی را تولید می کند، بخواهیم که صادرات هم بلد باشد. تازه در این شرایط سخت، پولش را هم برگرداند. 
اینجا نیاز به یک تسهیلگر داریم، یعنی نیاز به کسی یا گروهی داریم که بیاید این فرآیند صادرات را به تولید کننده آموزش داده و او را توانمند کند. البته نه یک آموزش تئوری که یکی بیاید آن بالا بایستد و سخنرانی کند و بقیه یاد بگیرند. خیر، بلکه باید دست تولید کننده را بگیریم. مدلی که در مرکز دائم صادرات داریم این است که دست تولید کننده را می گیریم و حرکتش می دهیم به سمت صادرات و این برای تولید کننده بسیار جذاب است. اگر خودش بخواهد چنین کاری را انجام بدهد طبیعتا خیلی دشوارتر است. 
موضوع بعدی که ما برای تولید کننده در خارج از کشور انجام می دهیم موضوع مطالعه بازار است که بسیاری از تولید کنندگان ما از بازار های هدف اطلاع و خبری ندارند و اصلا نمی دانند اولین گامی که باید برای صادرات بردارند، چیست. خوب ما اینجا بسته به ارزیابی که از توان تولیدکننده انجام می دهیم مطالعات یک بازار را در خارج از کشور برایش انجام می دهیم که این مطالعات بازار هم با الگوی صحبح انجام می شود و در انتهای مطالعه بازار می آییم اطلاعات لازم را در اختیار تولید کننده قرار می دهیم. در حقیقت مطالعه بازار مانند نقشه یک ساختمان است، یعنی زمانی که شما می خواهید یک ساختمان را بسازید حتما باید یک نقشه داشته باشید و بدون نقشه امکان ساختن ساختمان وجود ندارد. مطالعه بازار یک نقشه صحیح است که برای صادرات به آن نیاز داریم. ما این نقشه را برای درخواست کننده طراحی می کنیم. 

بسپار – این نمایشگاه فیزیکی است یا مجازی و یا اینکه هر دو؟ 
شیرمحمدی: هر دو است. تجار یا خریداران خارجی نیاز دارند کالا را ببینند. شما تصور کنید یک محصولی که امروز در مرکز دائم صادرات وجود دارد، تولید کننده آن در شیراز، اصفهان یا تبریز ممکن است باشد، ولی محصول اینجا نمایش داده می شود. یعنی یک هیات خارجی می تواند این محصول را لمس کند و ببیند و مقایسه کند. پس در حوزه صادرات ما هم نیاز به فضای مجازی داریم و هم نیاز به فضای واقعی. ما فضای واقعی را ایجاد کردیم و فضای مجازی را هم داریم. نشریه ای را هم به نام Made in Iran داریم که این نشریه به صورت ماهانه به روز می شود و شرکت های جدیدی را که به تازگی به مرکز جذب می شوند، معرفی می کند و برای یک بانک اطلاعاتی 2000 نفره که از خریداران معتبر ما هستند، ارسال می شود. پس ما هم در حوزه فضای مجازی و هم در فضای واقعی وجود داریم.