مقالات

جایگاه رنگ های آب پایه ساختمانی و صنعتی در ایران و جهان

بازار رنگ و رزین ایران نیز مانند اغلب صنایع دیگر در 12 سال تحریم ها با محدودیت های متعددی در مراودات علمی و فنی با بازار جهانی مواجه بوده و لذا بشدت از گردونه پیشرفت های تکنولوژیک روز دنیا دور مانده است . ولی این روند با بازگشایی بازار کشور در دوران پسابرجام تغییر شکل خواهد داد و ورود رقبای خارجی به داخل کشور از یک سو و ورود کالا و محصولات ایرانی به بازارهای جهانی موجب می گردد تا صنایع کشورمان مجبور به رقابت با رقبای بین المللی و با استانداردهای روز دنیا باشند .

    ولی پیش از اینکه رقبای خارجی با عرضه محصولاتشان عرصه را بر صنایع ایران تنگ کنند لازم است تا جایگاه صنایع رنگ و رزین آب پایه ساختمانی و صنعتی در ایران و جهان شناسایی و معرفی گردد . لذا بر آن شدم تا با استفاده از منابع اطلاعاتی و آماری موجود , نسبت به شناسایی زمینه های فعالیت صنایع رنگ و رزین در ایران و جهان اقدام کنم . به امید روزی که استراتژی توسعه صنایع رنگ و رزین ایران بطور کامل تدوین گردد تا علاوه بر سرمایه گذاران صنعت رنگ و رزین , دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور نیز در تعیین اهداف آموزشی و پژوهشی خود بتوانند از جهت گیری صنعت رنگ کمک گیرند .

 

     الف ) وضعیت کنونی بازار جهانی رنگ و پوشش های آب پایه صنعتی و ساختمانی 

1-   در تمام گزارشات بین المللی از 10 شرکت برتر رنگسازی دنیا و نیز گزارشات 80 شرکت برتر رنگسازی دنیا و حتی گزارشات بازار کشورها و مناطق  مختلف از آمریکا و اروپا تا چین و آسیا می توان مشاهده نمود , حرکت عمومی صنایع رنگ جهان به سمت توسعه رنگ و پوشش های ” دوستدار محیط زیست و محصولات سبز ” است که نتیجه این رویکرد ” توسعه رنگ های پرجامد و فاقد حلال آلی , رنگ های پودری و رنگ های آب پایه ” است  .

2-   شک نیست که محدودیت های ساختاری و فنی تولید و اجرا و مصرف رنگ های پرجامد و پودری موجب کندی رشد این پوشش ها شده و توجه جهانی به رنگ های آب پایه به دلیل سهولت تولید و اجرا و مصرف  دوچندان گردیده است   .

3-   به تحقیق این روند از اواسط دهه 70 میلادی و پس از بحران نفتی 1973 ابتدا در رنگ های ساختمانی با رشدهای تصاعدی مواجه شده و از دهه 1990 میلادی به رنگ های صنعتی و اتومبیلی تسری یافته است .

4-   در بسیاری از کشورهای توسعه یافته سالهاست که موضوع آب پایه کردن رنگ و پوشش های ساختمانی حلال پایه بسته شده و تقریباً جز معدودی رنگ و پوشش های ضدخوردگی فلزات و لاک های چوب و …  دیگر رنگ حلال پایه ای برای سطوح مینرالی ساختمانی وجود ندارد و همه محصولات آب پایه شده اند ولی در ایران همچنان حدود 30 درصد رنگ های ساختمانی یعنی حدود 100 هزار تن – حلال پایه مانده اند که تا 5 سال آینده به شدت تنزل خواهند یافت و جای خود را به رقبای آب پایه می دهند .( پیوست 1 )

5-   در اروپا از مجموع پوشش های صنعتی و ساختمانی که بیش از 10 میلیون تن است بالغ بر 59 درصد تا سال 2014 آب پایه شده اند .( پیوست 2 )

6-   در حالی که سهم جهانی رنگ های ساختمانی در جهان حدود 50درصد کل تولید جهانی با وزنی حدود  20 تا 21 میلیون تن است , نسبت رنگ های آب پایه آن نیز از مرز 75درصد با وزن 15 میلیون تن گذشته است .  این در حالی است که سهم رنگ های آب پایه ساختمانی در اروپا و آمریکا و بسیاری کشورهای درحال توسعه از جمله ترکیه حتی از  90 درصد هم فراتر رفته است .

7-   در بخش رنگ های صنعتی شامل صنعتی , حمل و نقل , بسته بندی تنها حدود 20 درصد به آب پایه ها تعلق پیدا کرده است که عددی در حدود 4 میلیون تن برآورد می شود که بخش اعظم آن نیز در پوششهای خودرویی مصرف می شود .

8-    در مجموع در آمار جهانی از کل تولید سالیانه که بیش از  41 میلیون تن برآورد شده , سهم آب پایه ها از حدود 47 درصد یعنی بالغ بر  19.5  میلیون تن فراتر رفته است .( جدول 1 )

9-   لازم به ذکرست که همچنان بالاترین” نرخ رشد” در پوشش های ساختمانی و صنعتی مربوط به آب پایه های اکریلیک هستند .    

10-         رنگ های اتومبیلی و صنعتی که تا 15 سال قبل در انحصار پوشش های حلال پایه بودند , به سرعت مسیر آب پایه شدن را می پیمایند . بگونه ای که در تمام گزارشات موجود در جهان از 2010 به بعد این تغییر رویکرد جزو اولویت های شرکت ها قرار گرفته است . امروزه بزرگترین شرکت های خودروساز دنیا از جمله  بنز  ,  بی ام و , اوپل , فورد و چند شرکت دیگر تمام رنگ خودرویی از آستر تا رویه ضدخش نهایی پلی یورتانی خود را از محصولات آب پایه استفاده میکنند .  

11-         جهت گیری رنگ های صنعتی نیز شرایط مشابه اتومبیلی است . بگونه ای که در بسیاری از پوشش های ضدخوردگی , پوشش های کف صنعتی و ساختمانی , رنگ های چوب اعم از دکوراتیو , مبلمان و پارکت , انواع عایق های الاستیک رطوبتی , صوتی , حرارتی ( مانند عایق الاستیک عرشه کشتی )  تا رنگ های ضد حریق و استخری تا پوشش های تخصصی مانند رنگ های کوره ای , لاک روی الکترو موتورهای کوچک تا صنعتی بزرگ و درزگیرهای گوناگون اتومبیلی , صنعتی و ساختمانی به سمت آب پایه شدن رفته اند .

12-           بنا به گزارشات جهانی پوشش های ضدخوردگی و نیز گزارش وضعیت بازار کشور چین , همچنان بزرگترین سهم بازار از آن اپوکسی هاست ولی بالاترین نرخ رشد پوشش ها مربوط به اکریلیک های آب پایه است . در مجموع تقاضای جهانی از پوشش های حلال پایه متداول به محصولات جدید و بادوام تر و خصوصاً به سمت محصولات دوستدار محیط زیست و سبز و لاجرم فاقد حلال و یا آب پایه اپوکسی , پلی یورتان , اکریلیک و هیبریدهای یورتان-اکریلیک تغییر جهت است .

13-         ذکر این نکته ضروریست که تولیدکنندگان الکتروموتورهای صنعتی برای صادرات محصولاتشان موظف به حذف لاک های حلال پایه قدیمی و جایگزینی آن با لاک آب پایه شده اند .

 

(ادامه دارد …)


متن کامل مقاله را می توانید در شماره 169ام دوماهنامه پوشرنگ از سری مجلات بسپار، شهریور ماه بخوانید.

(برای دریافت نسخه رایگان و یا اشتراک این مجله با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید.)

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا