اگر مسایل مرتبط با بهداشت عمومی جامعه به طرز صحیحی بیان نشود، مصداق تشویش اذهان عمومی است
اسماعیل قاسمی عضو هیات علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران با مرتبه استادی و دارای 25 سال سابقه کار در عرصه های دانشگاهی و صنعتی است. تجربه صنعتی دکتر قاسمی به بحث آمیزه سازی پلیمرها بازمی گردد. با وی که اعتقاد دارد در ایران فعالیت های آکادمیک اندکی در خصوص ظروف یکبار مصرف به ویژه از منظر بهداشتی صورت گرفته، درباره تازه ترین اظهارنظر در خصوص سفره های یکبار مصرف پلاستیکی گفت و گو کردیم و نظرات وی را جویا شدیم.
بسپار- احتمالا خبر ایسنا با عنوان هشدار در خصوص استفاده از سفره های یک بار مصرف را خوانده اید … . نظر شما در این مورد چیست؟
قاسمی: این مطلب باید از دو دید بررسی شود. ابتدا از دیدگاه سازمانی باید بررسی کرد که آیا این شخص صلاحیت لازم برای اظهار نظر درباره این مساله را آن هم در جامعه و به صورت عمومی دارد؟ در ساز و کار کشور چه کسی باید اینگونه اخبار را اعلام کند و مسوول این امر کیست؟ به نظر من اگر مسایل مرتبط با بهداشت عمومی جامعه به طرز صحیحی بیان نشود، مصداق تشویش اذهان عمومی است. در واقع باید مرجع معینی وجود داشته باشد که پس از تحقیقات و برآوردهای لازم با صلاحیت لازمی که دارد این خبر را عنوان کند. این دیدگاه مهم است و در همه کشورهای جهان سازمانهای ویژهای این موارد را بیان میکنند. متاسفانه در ایران چنین سازمانهایی نداریم و یا در صورت وجود، نقش پررنگی در جامعه ندارند. حتما باید مرجع موثق و متقن چنین خبری را اعلام کند. اما عنوان کننده این موضوع هیچکدام از این ویژگیها را ندارد، یعنی نه خبر اعلام شده موثق و مبنی بر پایههای علمی است و نه ایشان مرجع اعلام این خبر است. البته وی در مصاحبه یاد شده اذعان داشته که با وزرات بهداشت مکاتباتی در این خصوص داشته اما چون این وزراتخانه واکنشی نشان نداده خود این خبر را متشر کرده است. جدای از اینکه این خبر صحت دارد یا نه، باید ساز و کاری ایجاد شود تا اینگونه اخبار از کانالهای موثق و متقن بیان شود و موجب تشویش اذهان عمومی نشود. زیرا شاید مصرفکنندگان سفرههای یکبار مصرف در ایران زیاد نباشند اما همین تعداد با خواندن این خبر دچار وسواسهای خاص خواهند شد.
اما از دیدگاه دوم که دیدگاه تخصصی من است به بررسی موضوع بپردازیم: کربنات کلسیم که در مصاحبه به غلط از سوی ایشان کربن عنوان شده بود، مادهای است که در کشورهای پیشرفته که دارای سازمان های خاصی برای بررسی خطرات احتمالی مواد هستند، به عنوان ماده کم خطر عنوان شده است. هر شرکت تولیدکننده مواد برگه ایمنی به نام MSDS (Material Safety Data Shite) منتشر می کند و خطرات هر ماده در آن بیان می شود. برای کربنات کلسیم در این برگه ها عنوان شده که در تماس مستقیم با چشم ایجاد مشکل میکند، تماس مستقیم آن با پوست مشکلات کمی ایجاد میکند و خوردن و استنشاق نیز میتواند موجب مشکلاتی شود. منتها به غیر از مورد تماس مستقیم با چشم در سایر موارد کم خطر شناخته شده است. در سفرههای یکبار مصرف، مصرف کننده تماس مستقیمی با کربنات کلسیم ندارد. در واقع کربنات کلسیم آمیخته شده در پلیمر تماس مستقیمی با غذا و مصرف کننده ندارد، زیرا پوششی از پلیمر کربنات کلسیم را در خود گرفته است. مگر اینگه مرحله اختلاط به خوبی انجام نشده باشد. مورد دیگری که در مصاحبه بدان اشاره شده و جای بحث دارد، مساله سایش و خوردگی دستگاههای آمیزهساز در تولید این سفره ها بوده است.بله این موضوع وجود دارد و در هنگام اختلاط پلیمر و کربنات کلسیم به دلیل سختی کربنات کلسیم رخ میدهد. سختی با پارامتر و معیاری به نام عدد موس (mohs)سنجیده می شود. این عدد برای کربنات کلسیم حدود 2 است که در مقایسه با پلیمرها با عدد موس حدود 1، عدد بالاتری است و سایش را در دستگاههای آمیزه ساز (سیلندر و مارپیچ) ایجاد می کند. اما این سایش هیچ آلودگی ندارد و امری طبیعی است که بسته به میزان و کیفیت آبکاری سیلندر و مارپیچ میتواند از شش ماه تا دو سال باشد. اما چون در حین استفاده از سفره های یکبار مصرف مستقیما کربنات کلسیم و سفره خورده نمی شوند نمی تواند خطر خاصی داشته باشد.
در کل با توجه به کم خطر بودن کربنات کلسیم در حالت آميخته با مواد پليمري چندان نمیتوان استفاده از سفره های یکبار مصرف را پرخطر جلوه داد. ممکن است خطر بسیار اندکی داشته باشد که برای بررسی آن باید طی آزمایشات درازمدت مهاجرت کربنات کلسیم را سنجید و سپس اظهارنظر کرد.
متن کامل این گفت و گو را در ماهنامه بسپار شماره 165 ام خردادماه 1395 بخوانید.
